پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

معاملات مدیون با قصد اضرار به طلبکاران [احکام حجر]

پرسش : آیا صحّت عقد در اباحه اتلاف به غیر توسط مدیون محجور صحیح است؟
پاسخ : معاملات محاباتیّه، مدیون که سبب ضایع شدن حقّ طلبکاران مى شود، جایز نیست و حتّى صحّت معامله دیگر در صورت ضایع شدن حق طلبکاران نیز مورد اشکال است.

معاملات مدیون غیر محجور [احکام حجر]

پرسش : تحت چه شرایطى معاملات مدیون غیر محجور نافذ نمى باشد؟
پاسخ : در صورتى که به حکم حاکم شرع محجور نشده باشد معاملاتش در هر حال نافذ و صحیح است ولى اگر موجب سلب قدرت از اداى دِین شود حرام است.

محجوریت کسی که کارهای غیر عاقلانه انجام می دهد [احکام حجر]

پرسش : شخصى است کارهاى غیر عاقلانه انجام مى دهد مثلا پولهاى خود را در اختیار افراد قمارباز قرار مى دهد و فقط به گرفتن چک بى محل از قمارباز اکتفا مى کند یا با این که زن و بچه او به خانه احتیاج دارند خانه را به دیگرى واگذار مى کند آیا مى توان او را از این دخل و تصرّفات بازداشت و یا فرزندان او مى توانند از کار های او به محاکم قضایى شکایت کنندو یا حاکم شرع و نماینده ولى فقیه خود با نبود شاکى مى تواند رأساًبر علیه آن فرد اقدام نماید؟
پاسخ : در فرض سوال چنین کسى سفیه است و حقّ دخالت مستقیم در اموالش را ندارد و فرزندان وی حقّ شکایت به محاکم قضایی را دارند و نیز حاکم شرع و کسانى که از طرف او براى این گونه کارها مأذون هستند در مواردى مانند مورد فوق مى توانند مستقیما بدون وجود شاکی دخالت کنند و اقدامات لازم را به عمل آورند.

تصرفات محجور پیش از صدور حکم حجر از سوى حاکم [احکام حجر]

پرسش : آیا مدیونِ مفلس، پیش از صدور حکم حجر از سوى حاکم، در تصرفات خویش مجاز است؟
پاسخ : بله ولی احتیاط آن است که تصرفاتی که موجب ضایع شدن حق طلبکاران می‌شود را انجام ندهد.

تصرف محجور در اموال رهن گذاشته‌شده قبل از حجر [احکام حجر]

پرسش : اگر کسی ضمن قرارداد با مشتری این شرط را بگذارد ((مدیون ضمن عقد خارج لازم یا ضمن همان عقد قبول نمود کلیه حساب‌های بانکی خود را به‌عنوان وثیقه نزد طلبکار قرار بدهد و در صورت محجور شدن (ورشکستگی و جنون و ...) مرتهن نسبت به سایر طلبکاران اولویت تصرف در وثیقه را داشته باشد آیا این شرط صحیح است یا خیر؟ با توجه به اینکه محجور ممنوع التصرف در اموال خودش است آیا این ممنوعیت نسبت به اموالی که قبلاً در رهن و وثیقه گذاشته هم صادق است یا خیر؟
پاسخ : اموالی که محجور قبل از حجر در رهن گذاشته مشمول احکام حجر نیست.

صدقه دادن از مال محجور توسط قیم [احکام حجر]

پرسش : پدرم فراموشی شدید دارد و حقوق بگیر است می خواهم برای او صدقه بدهم آیا اجازه دارم چنین کاری انجام دهم از طرف او وکالت دارم ؟
پاسخ :

به مقدار کم مانعی ندارد.

تفاوت اثبات رشد در امور مالی و غیرمالی [احکام حجر]

پرسش : آیا اثبات رشد بعد از بلوغ در امور مالى و غیرمالی یکی می‌باشد و یا باید هرکدام به‌صورت جدا ثابت شود؟
پاسخ : رشد مراتبى دارد که در افراد متفاوت می‌باشد به‌طور مثال در امور مالی بعضی افراد در امور اموال کم رشید هستند و بعضی دیگر در اموال زیاد و این امر در امر غیرمالی مانند ازدواج نیز ثابت می‌باشد و تا رشد عقلانى به‌قدر کافى در هر مرحله نباشد، تصرفات نافذ نیست نه در شرع و نه نزد عقلاى عرف.

شنیدن اقرارات مدیون قبل یا بعد از حکم حجر [احکام حجر]

پرسش : آیا اقرار مدیون قبل و بعد از صدور حکم حجر، مسموع است؟
پاسخ : قبل از حکم حجر مسموع است بعدازآن مسموع نیست.

تعمیم دادن حکم اعصار ثابت‌شده در دادگاه به تمام بدهی‌ها [احکام حجر]

پرسش : اگر شخصى براثر بدهکارى به چند نفر در حبس باشد و به خاطر یکى از بدهی‌هایش در دادگاه معسر شناخته شود، آیا حکم اعصار نسبت به بدهی‌های دیگر او موثّر است؟
پاسخ : هنگامی‌که حکم اعصار ثابت شود براى تمام دیون کافى است ولى در صورت تعدّد پرونده‌ها و تعدّد قاضى، اعصار براى هر یک از قضات باید ثابت شود.

معاملات صوری محجور [احکام حجر]

پرسش : معاملات صورى مدیون با قصد فرار از دین و یا اخفاى اموال، چه وضعیتی دارد؟
پاسخ : معاملات صوری به‌یقین صحت ندارد.

منظور از دین مستوعب در مدیون محجور [احکام حجر]

پرسش : منظور از دین مستوعب در مدیونِ محجور، دیون عاجله است، یا آجله؟
پاسخ : منظور از دین مستوعب شامل دیون حال و آینده هر دو می‌شود و درآمد کسب‌وکار محجور بعد از صرف نفقات موردنیاز، به طلبکاران داده می‌شود، بنا بر احتیاط واجب.

تصرف به‌قصد اضرار به طلبکاران توسط مدیون [احکام حجر]

پرسش : آیا مالکی که مدیون است در صورت محجور و یا غیر محجور بودن می‌تواند به‌قصد اضرار به طلبکاران کاری را نسبت به اموال خود انجام دهد؟
پاسخ : هیچ‌کس مجاز نیست اموال خود را تلف کند، یا به دیگرى اجازه اتلاف بدهد. همچنین معاملات محاباتیّه که سبب ضایع شدن حقّ طلبکاران می‌شود، نیز جایز نیست و حتّى صحت معامله در این صورت، مورد اشکال است.

تکلیف درآمد محجور بعد از صدور حکم حجر [احکام حجر]

پرسش : درآمد حاصل از کسب‌وکار محجور بعد از صدور حکم حجر متعلّق به چه کسى است؟
پاسخ : درآمد کسب‌وکار محجور بعد از صرف نفقات موردنیاز، به طلبکاران داده می‌شود، بنا بر احتیاط واجب.

تصرفات محاباتی یا تبرعی محجور در مال خود [احکام حجر]

پرسش : در بحث محجوریت آیا عدم نفوذ، یا بطلانِ معاملاتِ به‌قصد اضرار در معاملات معوّض و مجّانى، منوط به علم منتقل الیه است؟
پاسخ : در این موارد اگر مورددعوا باشد معیار علم قاضی است.

تأثیر علم به تمکن پرداخت دیون در تصرفات مباح له [احکام حجر]

پرسش : آیا علم و جهل مباح له به تمکّن یا عدم تمکّن پرداخت دیون توسط مدیون، تأثیری در جواز یا عدم جواز تصرفات او دارد؟
پاسخ : علم و جهل مباح له نقشی جواز تصرفت او ندارد.

منافات حکم عدم جواز اتلاف مال خود با قاعده تسلیط [احکام حجر]

پرسش : آیا حکم به عدم جواز اتلاف مال از سوى مالک، با عموم قاعده تسلیط منافاتى ندارد؟
پاسخ : قاعده تسلیط مشروط به شروطی است ازجمله این‌که تصرفات معقول باشد.

تقاص حق خود از محجور [احکام حجر]

پرسش : دائن می‌تواند حقّ خود را به‌زور، یا با تقاص از محجور بگیرد؟
پاسخ : درصورتی‌که هیچ راهی جز این ندارد و این کار با مفسده همراه نباشد می‌تواند به‌زور یا با عنوان تقاص بگیرد.

تصرفات محاباتی یا تبرعی محجور در مال خود [احکام حجر]

پرسش : تصرفات محاباتى، تبرّعى و به کمتر از ثمن المثل مدیون، با قصد اضرار و فرار از دین چگونه است؟
پاسخ : هیچ‌کس مجاز نیست اموال خود را تلف کند، یا به دیگرى اجازه اتلاف بدهد. همچنین معاملات محاباتیّه که سبب ضایع شدن حقّ طلبکاران می‌شود، نیز جایز نیست.

تقدم حق غرما بر حق سکنای مطلقه رجعیه محجور [احکام حجر]

پرسش : اگر زوج، زوجه را در منزلى که جزء مستثنیات دین نمی‌باشد طلاق دهد و پس‌ازآن حاکم او را حجر کند، آیا حقِّ سکناى مطلقه رجعیّه در این منزل بر حق غرما مقدّم است؟
پاسخ : حقِّ غرما مقدّم است.

معاملات مدیون غیر محجور [احکام حجر]

پرسش : تحت چه شرایطى معاملات مدیون غیر محجور نافذ نمی‌باشد؟
پاسخ : درصورتی‌که به‌حکم حاکم شرع محجور نشده باشد معاملتش درهرحال نافذ و صحیح است ولى اگر موجب سلب قدرت از اداى دِین شود حرام است.

تصرف اموال محجور توسط فرزندان [احکام حجر]

پرسش : شخصى که داراى مقداری پول نقد بوده سکته مغزى نموده و در اثر آن در مشاعر و حواسّ او اختلال پیش‌آمده، به‌طوری‌که عملاً سفیه شرعى محسوب شده و محجور می‌گردد همسر و یکى از فرزندان او تصمیم می‌گیرند خانه‌ای با همان پول خریدارى کنند تا این فرزندى که در سنّ ازدواج بوده در آن سکونت نماید قابل توجّه اینکه شخص محجور، ولی خاصی ندارد و همسر و فرزندان او نیز از طرف حاکم شرع یا به‌حکم قانون قیّم او نیستند و از طرف دیگر، هیچ‌یک از همسر و دو فرزند مذکور قصد تملّک و خرید خانه براى خود نداشته و قصد قرض گرفتن پول را نیز نداشته‌اند، حال در این صورت شرعاً چه کسى مالک آن خانه است؟ و چنانچه فرزندى که در آن خانه سکونت کرده و سند به نام اوست، مخارجى در آن منزل بنماید تکلیف این مخارج چیست؟
پاسخ : چنانچه خانه را با پول پدر گرفته‌اند و او در آن زمان محجور بوده، معامله باطل است مگر اینکه قیّم شرعى آن را اجازه دهد که در این صورت خانه تعلّق به پدر دارد و هزینه‌هایی که آن فرزند در آن منزل کرده از کیسه خود او رفته است، ولى اگر چیزهاى قابل انتقالى، مانند کابینت و امثال آن باشد، متعلّق به خود اوست.

محجوریت کسی که کارهای غیرعاقلانه انجام می‌دهد [احکام حجر]

پرسش : شخصى است کارهاى غیرعاقلانه انجام می‌دهد مثلاً پول‌های خود را در اختیار افراد قمارباز قرار می‌دهد و فقط به گرفتن چک بی‌محل از قمارباز اکتفا می‌کند یا با این‌که زن و بچه او به خانه احتیاج دارند خانه را به دیگرى واگذار می‌کند آیا می‌توان او را از این دخل و تصرفات بازداشت و یا فرزندان او می‌توانند از کارهای او به محاکم قضایى شکایت کنند و یا حاکم شرع و نماینده ولی‌فقیه خود با نبود شاکى می‌تواند رأساً علیه آن فرد اقدام نماید؟
پاسخ : در فرض سؤال چنین کسى سفیه است و حقّ دخالت مستقیم در اموالش را ندارد و فرزندان وی حقّ شکایت به محاکم قضایی را دارند و نیز حاکم شرع و کسانى که از طرف او براى این‌گونه کارها مأذون هستند در مواردى مانند مورد فوق می‌توانند مستقیماً بدون وجود شاکی دخالت کنند و اقدامات لازم را به عمل‌آورند.

اخذ خسارت از طلبکاران توسط بدهکار به جهت حبس [احکام حجر]

پرسش : چنانچه شخص بدهکارى به علّت ورشکستگى راضى شود حتّى منزل مسکونى و محل کسب‌وکار خود را به قیمت روز به طلبکاران خود بدهد امّا طلبکاران فقط پول نقد از او بخواهند و شخص بدهکار را زندانى نمایند آیا شخص بدهکار در این مدّت که در حبس بوده و وقتش هدررفته، بر طلبکاران حقّى پیدا می‌کند که بتواند از طلبِ طلبکاران کسر نماید؟
پاسخ : در فرض مسئله ازنظر شرعى نمی‌تواند خسارتى از طلبکاران بگیرد.

استفاده از اموال متکدیان محجور برای نگهداری آن‌ها [احکام حجر]

پرسش : بعضى از متکدیان محجورند و قوّه عقلانى آن‌ها زایل شده است و بعضاً پول هنگفتى دارند و خانواده‌های تعدادى از آن‌ها نیز مشخص نیست و چون در سازمان بهزیستى براى همیشه نمی‌توان از آن‌ها نگهدارى کرد، لذا در آن نهاد مجبور هستند بعد از چند روز آن‌ها را به شهرستان محل اقامتشان اعزام نمایند و خوف این است که پولشان را از دست بدهند. آیا جایز است پول این افراد گرفته شود و به سازمان بهزیستى تحویل گردد تا مورداستفاده سایر مددجویانی که تحت پوشش هستند، قرار بگیرد؟
پاسخ : آن دسته از متکدیان که پول هنگفت دارند، اموالشان جزء مجهول‌المالک است به‌استثنای هزینه یک سال که مال خود آن‌هاست و مصرف کردن پول‌های اضافى براى فقراى دیگر اشکالى ندارد؛ و آن‌ها که پول کمى دارند متعلّق به خودشان است و می‌توان براى مخارج آن‌ها از آن پول استفاده کرد آن‌ها که ازکارافتاده هستند نباید اموالشان را صرف دیگران کرد چراکه با گذشت سال بازهم گرفتار خواهند بود

پرداخت قرض ربوی به فرزندان محجور توسط قیمش [احکام حجر]

پرسش : آيا قيم پدرى كه محجور است، می‌تواند از طرف پدر به فرزندان آن پدر، قرض ربوى بدهد؟
پاسخ : درصورتی‌که به مصلحت پدر باشد مانعی ندارد.

فسخ صیغه ازدواج بعد از اثبات حجر زوج [احکام حجر]

پرسش : شوهرم پزشك محترم و مطلعی بوده كه بعد از چند سال زندگانى مشترك زناشويى متأسفانه مبتلا به جنون شد. من اختلال حواس او را به دادگاه اعلام و پزشك قانونى هم مراتب را تأييد كرده است، درصورتی‌که حاكم شرع حجر را ثابت و او را محجورعلیه بداند، آيا با صرف صدور حكم حجر، عقد نكاح فسخ‏ مى‏شود؟ يا جهت وقوع فسخ ازدواج باز بايد به محكمه مراجعه شود؟
پاسخ : زن مى‏تواند صيغه فسخ را جارى كند و احتياط آن است كه آن را به اطّلاع حاكم شرع برساند.

تصرف در اموال شخصی که حواس خود را ازدست‌داده است [احکام حجر]

پرسش : تصرفات فرد دچار بیماری آلزایمر در اموالش چه حکمی دارد؟
پاسخ : درصورتی‌که حواس خود را ازدست‌داده، شخص امینی از طرف حاکم شرع به‌عنوان قیم معرفی می‌شود (از فرزندان یا بستگان نزدیک یا دیگران) تا در اموال وی با رعایت مصلحت تصرف نماید.

عمل به نذر بعد از محجور شدن [احکام حجر]

پرسش : چنانچه محجور، قبل از ممنوع شدن، نذر روضه‌خوانی سالیانه به مدّت ده روز داشته باشد، آیا پس از حجر می‌تواند از اموالش براى انجام نذرش برداشت کند؟
پاسخ : حقّ طلبکاران مقدّم است.
تعداد صفحات : 2