پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

لزوم قبض در وقف [شرایط وقف ]

پرسش : آيا قبض در وقف لازم است؟
پاسخ : بين وقف خاص و عام تفاوت وجود دارد. در وقف خاص مانند وقف بر اولاد يا وقف بر فرد خاصّي قبض به موقوف عليهم لازم است و اگر نسلاً بعد نسل است بايد به نسل موجود تحويل داده شود. ولي در وقف عام مانند مسجد و مدرسه و امثال آن قبض لازم نيست. هرچند احتياط مستحب آن است كه پس از خواندن صيغه آن را در اختيار كسانى كه وقف براى آنها شده قراردهند تا وقف كامل گردد.

زمان محقق شدن وقف [شرایط وقف ]

پرسش : آیا در صیغه وقف می توان تحقق وقف را به بعد از فوت موکول کرد؟ و یا می توان در وقف شرط کند تا مدتی توسط خود واقف مورد استفاده قرار گیرد؟ و یا می توان وقف را برای مدت مشخصی محدود کرد؟
پاسخ : 1.کسى که مالى را وقف مى کند بنابر احتیاط مستحب باید از همان موقع خواندن صیغه وقف کند، و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از وفات من وقف باشد اشکال دارد. 2. ولی می توان مالی را برای همیشه وقف کرد مشروط بر اینکه مثلاً چند سال اوّل منافعش در اختیار واقف یا شخص دیگری باشد و در موقوفه مصرف نشود. 3. کسى که مالى را وقف مى کند باید براى همیشه مال را وقف کند یعنی اگر بگوید از حالا تا ده سال وقف باشد، اشکال دارد

روش های وقف کردن [شرایط وقف ]

پرسش : به چند طریقه می توان وقف کرد؟
پاسخ : 1- یا خواندن صیغه وقف. 2- با نوشتن و امضاء کردن. 3- وقف معاطاتی

شرط فسخ در وقف [شرایط وقف ]

پرسش : اگر شخصی در ضمن وقف شرط کند که اگر روز مبادا پیش بیاید مال خودم یا اولادم باشد، شرعاً چطور است؟
پاسخ : كسى كه مالى را وقف مى‏ كند بايد براى هميشه مال را وقف كند و وقف را نمی توان مشروط کرد که به هنگام ضرورت آن را فسخ کند .

خبر به وقف در وصیت نامه [شرایط وقف ]

پرسش : اگر در وصیت نامه میت عبارتی باشد که از آن وقف در زمان حیات فهمیده شود آیا این وصیت به وقف است یا خبر از وقف؟
پاسخ : گاهى اوقات ميّت به اين صورت نوشته است كه «فلان زمين وقف شده است» اين تعبير خبر مى‏دهد كه آن زمين در زمان حيات او وقف شده مثل آنكه بگويد «فلان شخص از من طلب دارد» اينها غير از وصيّت است و از ثلث حساب نمى‏شوند.

وصیت به وقف [شرایط وقف ]

پرسش : آیا وصیت به وقف صحیح است و اگر وصیت به وقف با وصایای دیگر بیشتر از ثلث باشد چگونه باید به وصایا عمل شود؟
پاسخ : اگر كسى وصيّت كند «بعد از من فلان محل يا فلان چيز را وقف كنيد»، اين وصيّت را مانند ديگر وصاياى ميّت از ثلث حساب مى‏كنيم و بر ورثه لازم است به اين وصيّت و ديگر وصايا عمل كنند و اگر مجموع آنها از ثلث بيشتر بود به نسبت از هر كدام كم مى‏كنيم تا به قدر ثلث برسد.

خارج شدن موقوفه از ملکیت مالک [شرایط وقف ]

پرسش : آیا کسی که چیزی را وقف می کند می تواند آن را بفروشد یا ببخشد یا به ارث برسد؟
پاسخ : هرگاه كسى چيزى را وقف كند از ملك او خارج مى‏شود نه او، و نه ديگران نمى‏توانند آن را بفروشند، يا ببخشند و هيچ كس از آن ارث نمى‏برد، ولى در بعضى از موارد فروختن آن جايز است.

وقف قسمتی از ملک [شرایط وقف ]

پرسش : آیا وقف کردن قسمتی از خانه یا باغ جایز است ؟
پاسخ : وقف مشاع جايز است، يعنى مى‏توان مثلًا، دو دانگ از خانه يا مزرعه‏اى را وقف كرد

راههای اثبات وقف [شرایط وقف ]

پرسش : وقف از چه راههایى ثابت مى شود؟
پاسخ : اثبات وقف بودن یا از طریق علم و شهرت در محل است و یا بیّنه شرعیّه (دو شاهد عادل) و تنها با ادّعا و حتّى وقف نامه هاى مشکوک چیزى ثابت نمى شود، مگر آن که وقف نامه مورد اعتماد باشد.

شرایط مال وقفی [شرایط وقف ]

پرسش : مالی که وقف شده چه شرایطی باید داشته باشد؟
پاسخ : شرایط موقوفه عبارتند از 1- ملک واقف باشد 2- عين باشد 3 - معلوم و معين باشد 4- قابل انتفاع يا منفعت باشد.

وقف منافع [شرایط وقف ]

پرسش : آیا منافع مال را می توان وقف نمود؟
پاسخ : وقف باید چیزی باشد که عین آن باقی بماند و از منافع آن استفاده شود بنابراین منافع مالی مانند حمل گوسفند را می توان وقف کرد که از شیر و پشمش استفاده کنند ولی وقف منافعی مانند میوه که اصل آنها باقی نمی ماند صحیح نیست.

اعتبار وقف نامه ی پیدا شده بعد از فوت واقف [شرایط وقف ]

پرسش : عموی اینجانب در سال 91 وقف نامه ای تنظیم نموده با دو شاهد که در حال حاضر در حیات نیستند و 9 مورد املاک خود را وقف نموده است، حال در سال 94 بعد از فوت عمو در منزلش وقف نامه پیدا شده است ،با توجه به اینکه در زندگانی از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده حتی اجاره هم دریافت میکرده از نظر شرعی چه حکمی دارد ؟ آیا وقف نامه معتبر است ؟
پاسخ : چنانچه وقف نامه معتبر باشد برای اثبات وقف کافی است.

وقف درآمد و اعراض از آن [شرایط وقف ]

پرسش : فردی درآمد ملکی راوقف خاص کرده باشد فقط درآمد ملک ونه خودملک، اگرپس از 30 سال بخواهد آن درآمد رادیگرقطع کند،آیا گناهی مرتکب شده است؟
پاسخ : درآمد را نمی توان وقف کرد بلکه خود ملک باید وقف شود، بنابراین در فرض سؤال؛ که قصد وقف درآمد داشته می تواند صرف نظر کند.

حکم وقف نمودن مال رهن داده شده [شرایط وقف ]

پرسش : ملکی که در رهن بانک است را می توان وقف کرد؟
پاسخ : ملکی که در رهن است را نمی شود وقف کرد.

عمل نکردن به شرط واقف در استفاده از موقوفه [شرایط وقف ]

پرسش : بنده طلبه ام و در حوزه ای تحصیل می کنم که واقف آن فرموده هر کس در این حوزه تحصیل کند، باید شبانه 2 رکعت نماز به امام زمان هدیه کند، بنده ماه ها این نماز را عمدا ترک کرده بودم. آیا باید الان قضای آن ها را به جا آورم؟ درحالی که در به جا آوردن قضای آنها ،واقف طلبه هارا به تبعیت از مرجع تقلید خود فرا خوانده است، لذا به نظر شما باید نماز های نخوانده شده قضا شود؟
پاسخ : قضا واجب نیست اما لازم است توبه کرده و از این به بعد طبق شرط عمل کنند.

وقف زمین قبل از پرداخت ثمن و واگذاری آن به متولی [شرایط وقف ]

پرسش : فردی به منظور وقف نمودن زمینی اقدام به خرید زمین از فروشنده می نماید در خصوص قرارداد فی ما بین طرفین، مقرر گردید مدتی بعد از انجام نقل و انتقال عرصه و قبض زمین توسط خریدار کلیه ثمن خرید زمین از خریدار به فروشنده در سررسید معینی انتقال یابد و در این راستا در هنگام نقل و انتقال هیچگونه مبلغی بابت ثمن معامله از خریدار به فروشنده منتقل نگردد؛ پس از انجام معامله خریدار اقدام به وقف نمودن عرصه مذکور نمود در هنگام وقف نمودن عرصه توسط خریدار، فرد ثالثی به عنوان متولی توسط خریدار منصوب گردید، پس از گذشت مدتی و قبل از موعد سررسید قرارداد ، خریدار ضمن اعلام عدم توانمندی در خصوص انجام تعهدات خود و عدم توان پرداخت ثمن معامله به فروشنده و در خواست خریدار از متولی منصوب در خصوص قبول تعهدات معامله، تمامی تعهدات خریدار در معامله مذکور طی سندی به متولی منتقل گردید، متولی در موعد مقرر به منظور انجام تعهدات خریدار نسبت به پرداخت ثمن معامله به فروشنده اقدام نمود با توجه به عدم پرداخت هیچگونه مبلغی توسط فرد اول بابت ثمن معامله آیا فرد اول به عنوان واقف محسوب می گردد و فرد فروشنده نسبت به عرصه وقف شده چه حکمی دارد؟
پاسخ : فرد اول واقف است و دومی در واقع بدهی فرد اول را پرداخت می کند و فرد دوم متولی است لذا فرد اول نمی تواند در کار او دخالت کند و فروشنده رابطه ای با این وقف ندارد.

شرط اهلیت داشتن برای قبول کننده وقف [شرایط وقف ]

پرسش : قبول در وقف را عده ای شرط میدانند، اما در وقف قبض را همه شرط میدانند و اهلیت را برای آن لازم می دانند، آیا اهلیت برای قبول هم شرط است ؟ یا صرف اهلیت قبض کافیست؟
پاسخ : اهلیت برای عهده دار شدن امور موقوفه شرط است.

برگزاری دو وعده نماز جماعت برای تصرف در خانه عالم [شرایط وقف ]

پرسش : اگر هیئت امنا مسجدی با پول مردم و مسجد،یه خانه ای برای روحانی مسجد بسازن و قصدشون این باشه که روحانی که برای مسجد می اید در این خانه سکونت بگیرد .ولی امام جمعه شهر امده توی خانه مسجد و به نماز امدن در مسجد اهمیتی ندهد به دلیل مشغله کاری و حتی نماز صبح اصلا نیاید مسجد،ایا از نظر شرعی اشکالی ندارد؟
پاسخ : لازم است امام جمعه اگر ساکن آن خانه شده برای جماعت در مسجد لااقل در دو وقت حضور پیدا کند.

شروط غیر متعارف توسط واقف در وقفنامه [شرایط وقف ]

پرسش : يك نفر مالي را وقف مسجد كرده كه خودش در قيد حيات است و به قول خود در وقف نامه ذكر كرده كه در اين مسجد فقط نماز و سالي دو روز دعا خوانده شود، آيا اين شرط منطقي و لازم الاجراست و آيا در اين مسجد ميتوان كارهاي فرهنگي و مراسمات مذهبي برپا كرد؟
پاسخ : انجام تمام کارهایی که در عرف متشرعه در مسجد انجام می گیرد در آن مسجد جایز است و شرایط مزبور اعتباری ندارد.

وقف ملکی که سرقفلی آن فروخته شده [شرایط وقف ]

پرسش : اینجانبان صاحبان مغازه هایی در یک پاساژ هستیم؛ سال ها پیش مغازه های خود را با عقد سرقفلی از مالک پاساژ خریداری کرده ایم؛ متأسفانه چندی پیش مالک پاساژ بدون اطلاع مغازه داران و بدون مشورت با ایشان، کل پاساژ را وقف کرده اند؛ در متن وقفنامه علاوه بر اصل ملک، تمام لواحق و منضمات و عوائد حاصل از مغازه های پاساژ وقف شده اند؛ مدتها پس از انجام صیغه وقف و به اتمام رسیدن امور اداری آن، مغازه داران مطلع شدند که متاسفانه به دلیل ثبت وقفنامه، امکان جلوگیری از آن حاصل نشد؛ لیکن بر اثر وقف، ضرر هنگفتی متوجه مغازه داران شده است زیرا علاوه بر کاهش چشمگیر مبلغ سرقفلی مغازه ها، دیگر کسی حاضر به خرید حق سرقفلی مغازه ها نیست آیا این وقف که بدون اجازه و اطلاع صاحبان مغازه ها انجام شده است، به لحاظ شرعی صحیح است؟
پاسخ : اگر وقف سبب ضرر و زیان قابل ملاحظه ای بر مغازه داران صاحب سرقفلی شود صحیح نیست.

کیفیت وقف بر امامان علیهم السلام [شرایط وقف ]

پرسش : وقف بر امام جواد علیهم السلام درست است شرایطش چیست؟آیا باید سند بنام فرد خاصی زده شود بغیر اداره اوقاف که باید قبول کند؟
پاسخ : سند به نام شخص خاصی زده نمی شود بلکه عنوان وقف، حضرت امام جواد علیه السلام است.

نحوه و صحت وقف اختراع [شرایط وقف ]

پرسش : وقف اختراع صحیح است یا خیر و چگونه امکان پذیر است ؟
پاسخ : چنانچه حق استفاده قانونی داشته باشد و آن حق مبداء درآمدی گردد می تواند آن حق را وقف کند.

شک در وقف نمودن [شرایط وقف ]

پرسش : بنده نمی دانم چیزی را وقف کرده بودم یا نه میتوانم آنرا خارج کنم (غیر حسینیه و مسجد )به چه شرطی؟
پاسخ : در صورتی که واقعا شک دارید و شهرت و شهودی بر وقف بودن نیست می توانید تصرف کنید.

مجهول بودن کیفیت عمل به وقف [شرایط وقف ]

پرسش : زمین موقوفه ای داریم که وقف آش هست اما نمیدونیم چقدر و چطور؟ چه باید بکنیم؟ آیا همینطوری پولی بدهیم برای آش های نذری درست است؟ چقدر بدهیم؟
پاسخ : اگر بدون هیچ قید و شرطی وقف تهیه آش شده است لازم است تمام درآمد حاصل از موقوفه را بعد از کسر مخارج، صرف تهیه آش نموده و در مراسم مذهبی و مراسم دعا و مانند آن تقسیم کنید.

از بین بردن پول وقف شده توسط فرزند متولی [شرایط وقف ]

پرسش : به مادر بزرگ من پولی به ارزش ۱۰۰ میلیون تومان در سال ۸۵ ارث رسیده است که وقف شده‌ که به صرف روضه خوانی رسیده شود ولی پسر ایشان این پول را به زور از مادربزرگم گرفته و از بین برده است. آیا مادربزرگم می‌تواند در قبال این وقف مسئولیتی دارد و یا این که این مسئولیت را می‌تواند گردن پسرشان بگذارد؟ اگر مادربزرگم در وصیت‌نامه وصیت کند که بخشی از ارث پسر باید صرف همین روضه خوانی شود، ایا مسئولیت از ایشان سلب می‌شود؟ (حتی اگر پسر به وصیت عمل نکند.) با توجه به این که ارزش پول در سال ۸۵ با ارزش کنونی آن متفاوت است، چگونه میزان پولی که هم اکنون باید برای وقف جدا شود را محاسبه کنیم؟
پاسخ : اگر مادربزرگ قدرت بر جلوگیری نداشته مسئولیتی در این مورد ندارد، مسئولیت متوجه پسر ایشان است که باید به قیمت روز آن را بازگرداند و می توان از ارث او کم کرد.

وقف زمین با وجود دیون [شرایط وقف ]

پرسش : اگر کسی مدیون باشد و تنها با فروش زمینش بتواند دین خود را ادا کند ، آیا جایز است که زمین خود را وقف کند؟
پاسخ : لازم است از آن زمین برای ادای دین استفاده کند و از وقف کردن آن خودداری نماید.

عدم رضایت بانی نسبت به نحوه عمل به شرط [شرایط وقف ]

پرسش : فردی در حدود بیست سال قبل سه میلون تومان جهت ساختمان مسجدی داده و قرار داد باهیئت امنا نوشته که وقتی مسجد تمام شد اسم فرزندش که فوت نموده در محراب نوشته شود،هم اکنون اسم با خط ریز در بالای محراب نوشته شده وایشان راضی نیست درضمن بانی دیگری مسجدرا با هزینه حدود سیصد میلون به اتمام رسانده لطفا تکلیف هیات امنا را بیان فرمایید؟
پاسخ : با توجه به اینکه در محراب نوشته شده و قید خاصی نداشته نباید اعتراضی کند.

وقف فرد بهائی برای اولاد ذکور با وجود ورثه مسلمان [شرایط وقف ]

پرسش : اگر شخصی بهائی فوت کند و دارای تنها یک ورثه دختر مسلمان باشد و مابقی چند پسر بهائی باشند و از طرفی در گذشته زمین های این روستا وقف اولاد ذکور شده باشد؛آیا این وقف طبق قوانین اسلامی برای حاکم شرع می باشد؟ یا همانند وصیت بر وقف بر پسران بهائی باطل است و تنها به دختر مسلمان میرسد؟
پاسخ : هر گاه در حال زنده بودن وقف کرده وقف او صحیح است و تنها اولاد ذکور می توانند طبق وقف نامه از آن استفاده کنند.
تعداد صفحات : 3