پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

ساخت حسینیه در طبقه ی دوم مسجد [مسجد]

پرسش : اگر زمينى براى مسجد وقف شده باشد، آيا جايز است طبقه اوّل آن را حسينيّه و طبقه دوّم را مسجد بنا كنند؟
پاسخ : هر دو طبقه حكم مسجد را پيدا مى كند؛ ولى عزادارى در آن اشكال ندارد؛ به شرط آن كه مزاحم نماز نباشد.

قرار دادن طبقه دوم مسجد به عنوان حسینیه [مسجد]

پرسش : آیا می توان در طبقه دوم مسجد، حسینیه و مانند آن ساخت؟
پاسخ : در صورتی که از ابتدا و در زمان وقف چنین نیتی را داشته باشند و بر اساس آن زمین را وقف کنند مانعی ندارد و حتی می توانند از ابتدا چنین وقف نمایند که طبقه اول مسجد و طبقه دوم حسینه و طبقه سوم مرکز آموزش قرآن و ماننند آن باشد. ولی اگر از ابتدا چنین وقفی انجام نشده نمی توانند چنین کاری را انجام دهند و تمام طبقات حکم مسجد را دارد.

عدم لزوم کسب رضایت بانیان موقوفات مساجد در اداره آنها [مسجد]

پرسش : چندین سال پيش مسجدى توسط فردی ساخته شد که داراى 3 باب مغازه است كه آنها هم وقف مسجد مى‌باشد اما بلاتكليف رها شده وهم اكنون مى‌خواهند آنها را خراب كنند چون به صورت مخروبه درآمده و بارها شوراى مساجد زير نظر امام جمعه و ستاد تبليغات اسلامى ايشان را دعوت كرده‌اند كه بيايد و رفع مشكل كند؛ ولى ايشان اهميّت نمى‌دهد. مسجد به همّت مردم و هيئت امنا رونق يافته و علاوه بر نمازهاى يوميّه، كليّه مراسم مذهبى در آن برگزار مى‌شود و هزينه‌هاى مربوط به آب، برق، گاز و مخارج ديگر توسّط هيئت امنا ومؤمنين داده مى‌شود. اخيراً بانى اوّليّه مسجد اعلاميّه‌اى چاپ و در مسجد و معابر نصب نموده كه باعث تفرقه بين مؤمنين شده است. حكم شرعى مسأله چيست؟
پاسخ : بانيان محترم مساجد بايد بدانند هنگامى كه مسجد را ساختند و وقف شد همه مردم مى‌توانند از آن استفاده كنند و نياز به رضايت بانيان محترم ندارند. امام مسجد را نيز مردم نمازگزار انتخاب مى‌كنند. البتّه اگر مسجد موقوفاتى داشته باشد و بانى به هنگام وقف خودش را متولّى قرار داده باشد مى‌تواند درباره آن موقوفات به نفع مسجد تصميم بگيرد و اگر خود را متولّى قرار نداده، حاكم شرع براى آن موقوفات متولّى تعيين مى‌كند؛ ولى متولّى نبايد نسبت به خود مسجد كه چه كسانى در آن نماز بخوانند يا نخوانند تصميم بگيرد.

تسری حکم مسجد به زیر زمین و طبقه فوقانی آن [مسجد]

پرسش : اگر در جايى صيغه مسجد خوانده شود، آيا زيرزمين يا طبقه فوقانى آن نيز حكم مسجد دارد؟
پاسخ : آرى حكم مسجد دارد؛ مگر اين كه هنگام وقف آن را استثنا كنند.

اجازه واقف و متولی در اجرای وقف مسجد [مسجد]

پرسش : آيا سازندگان و بانيان مسجد مى‏توانند مانع فعاليتهاى فرهنگى، دينى در مسجد شوند؟
پاسخ : پس از تحقّق وقف‏ مسجد كليّه كارهايى كه موجب تقويت برنامه مسجد و مراسم نماز و اقامه جماعت و نشر حقايق تشيّع در آن است، احتياج به اجازه ديگران حتّى واقف يا متولّى ندارد.

استفاده از امکانات مسجد برای مراسم ختم [مسجد]

پرسش : استفاده از امکانات مسجد، اعمّ از ظروف آشپزخانه و مانند آن، در مراسم ختم افراد (چه در داخل مسجد و چه در بیرون مسجد) چه حکمى دارد؟
پاسخ : جایز نیست مگر این که نظر واقفین عامّ بوده باشد، یا عرف محلّ چنین اقتضا کند

مساجدی که در طرح ایجاد خیابان واقع می شوند [مسجد]

پرسش : مساجدى كه در طرح ایجاد خيابانها واقع مى‏ شوند چه حکمی دارند؟
پاسخ : مساجدى كه در خيابان افتاده و اميد بازگشتى در آن نيست، هم حكم مسجد بودن زايل مى‏ شود و هم حكم وقف‏ بودن و شخصى كه چنين كرده بايد معادل ثمن آن را صرف ساختن مسجد ديگر يا تعمير ساير مساجد كند و در حقيقت از قبيل اتلاف عين مال است ولى تا ضرورت فوق‏ العاده شديدى نباشد تخريب مسجد به هيچ‏ وجه جايز نيست.

نگهداری کتب و وسائل قدیمی مسجد در موزه [مسجد]

پرسش : در بعضى از مساجد، تعدادى قرآن خطّى وجود دارد كه اكثر آنها خراب و ناقص شده و بقيّه در حال از بين رفتن است و حتى ممكن است به سرقت برود، آيا جايز است كه به عنوان امانت در موزه نگهدارى شود؟
پاسخ : اگر در مسجد قابل استفاده نيست يا در حال از بين رفتن است مى‏توان آن را تبديل به احسن كرد يعنى به موزه يا غير موزه بفروشند و به جاى آن قرآن نو خريدارى كنند و وقف‏ آن مسجد كنند.

شمول حکم وقف در توسعه مسجد [مسجد]

پرسش : مقرّر گرديد با تخريب و توسعه و تبديل به احسن مسجدى كه از نظر ساختمان عمر مفيد خود را سپرى كرده، مصلّاى شهر ما احداث گردد آيا حكم مسجد سابق در طبقات فوقانى يا تحتانى بناى جديد هم جارى است؟ آيا مى‏توان فضاى فوقانى آن بخش از شبستان جديد كه جايگزين شبستان قديم مى‏گردد را به استفاده جديدى نظير كتابخانه، كلاس آموزش و امثال آن اختصاص داد؟
پاسخ : احكام مسجد درباره آنچه روى زمين سابق ساخته مى‏شود، جارى است، ولى اگر زمين‏هايى اضافه گردد، تابع صيغه وقف‏ جديد است؛ و امّا ساختن كتابخانه و مانند آن در صورتى كه مزاحمتى با نمازگزاران نداشته باشد، اشكالى ندارد.

تجدید بنای مسجد غیر قابل استفاده [مسجد]

پرسش : مسجدى در حال حاضر به هیچ وجه قابل استفاده براى نماز و فعّالیت هاى فرهنگى و مذهبى نمی باشد با بررسیهاى همه جانبه تصمیم به تخریب و ساخت مجدّد با طرّاحى مطلوب گرفته شده حال آیا تخریب بناى موجود با توجّه به موارد فوق چه حکمى دارد؟
پاسخ : در فرض مسأله تخریب و تجدید بناى این مسجد مانعى ندارد؛ بلکه کار بسیار خوبى است.

نامگذاری مساجد و حسینیه ها به مهدیه و امثال آن [مسجد]

پرسش : گذاشتن نام هایی مانند محمدیه یا مهدیه روی حسینیه ها یا مساجد مشکلی دارد یا خیر؟این نام ها مونث هستند؟
پاسخ : اشکال ندارد و این تایی که در آخر این نوع کلمات می آید تای تانیث نیست.

صرف درآمد مسجد در مرثیه خوانی [مسجد]

پرسش : ایا پول مسجد را می توان برای مرثیه خوانی به روحانی مسجد داد؟
پاسخ : اگر برای هزینه کردن درآمد مسجد شرط خاصی نشده و فقط به مسجد اهداء شده صرف آن در هزینه های مرثیه خوانی در حد معقول مانعی ندارد.

اجاره زمین بدون وقف کردن برای مسجد و حکم آن [مسجد]

پرسش : آیا می توان زمینی که وقفی نیست را برای مسجد اجاره کرد؟آیا حکم مسجد را دارد و افرادی که دارای عذر هستند نمی توانند وارد شوند؟
پاسخ : این کار مانعی ندارد امّا زمین حکم مسجد را ندارد و نمازخانه محسوب شده و توقف افرادی که عذر شرعی دارند اشکالی ندارد.

وقف کردن فضای متحرک به عنوان مسجد [مسجد]

پرسش : آيا مي شود فضاي متحرکي مانند کانتينر و امثال آن را وقف مسجد کرد؟
پاسخ : مسجد بايد در زمين ومحل ثابتي باشد.

بلندتر بودن گلدسته مسجد از پشت بام [مسجد]

پرسش : آیا گلدسته های مسجد از پشت بام آن بزرگتر باشد کراهت دارد؟
پاسخ : در شرایط فعلی که متعارف شده است مانعی ندارد.

ساختن مسجد و منازل مسکونی در زمینی وقفی بدون اطلاع واقف [مسجد]

پرسش : در شهرك ما مسجدى ساخته شده كه عده اى ميكويند اين زمين ها وقف است و واقف هم در حال حيات است در كنار مسجد نيز مجتمع مسكونى ساخته اند (مسكن مهر) اكر اين قضيه صحت داشته باشد نمازخواندن در اين مسجد و زندكى در اين مجتمع جه حكمى دارد،در نزديكى مسجد قبرستان است كه خودم وقفنامه اش ديدم و واقف نيز در حال حيات است كه هر مسلمان فقط يك قبر و هيج كس حق درست كردن مقبره خانوادكى ندارد در صورتى كه واقف ميكويد از دستم در آورده اند و طبق وقف هيج كس بابت دفن حق دريافت هزينه ندارد و همين طور مقبره خانوادكى با اين شرايط رفتن داخل مقبره و شركت در مراسمات جه حكمى دارد؟ برداخت هزينه براى دفن زمانى كه يقين دارم زمين وقف و رايكان است چه حکمی دارد؟
پاسخ : چنانچه آن زمین وقف باشد که درآمد آن را صرف کار خیر یا کار معینی کنند می توان آن زمین را اجاره کرد و در آن مسجد ساخت و مال الاجاره را برای مصرف موقوفه صرف کرد و گرفتن وجه از قبرستان وقفی جز به مقدار خدماتی که انجام می شود مانند کندن قبر و مانند آن جایز نیست

مخلوط شده مهر های باز سازی شده مسجد با سایر مهر ها [مسجد]

پرسش : برای باز سازی مهرهای شکسته مساجد و حسینیه ها ناچارا با سایر مهر های شکسته مخلوط می شود و جدا سازی آن ممکن نیست آیا این کار اشکالی دارد؟
پاسخ : مجاز هستید و مانعى ندارد؛ ولى بهتر است به آن مقدار که از مساجد و حسینیّه ها مهر برمى دارید)هرچند بطور تقریبى باشد به آنها بازگردانید.

حکم مساجد در روستاهای متروكه [مسجد]

پرسش : مساجدى كه در بيابانها و قراى متروكه واقع شده و به هيچ ‏وجه براى نماز قابل استفاده نيست و گاه مركزى براى حيوانات نجس و آلودگيهاى ديگر مى‏شود حكمش چيست؟
پاسخ : در مورد مساجد متروكه در بيابانها و قراى متروكه بايد آنها را طورى محفوظ كرد كه هتك و بى احترامى نسبت به آنها نشود.

تبلیغات انتخاباتی نمایندگان در مساجد [مسجد]

پرسش : تبلیغ کاندیداهای مجلس در مساجد که بعضا در مساجد حضور پیدا می کنند و برنامه های خود را می گویند و برخی نیز به مساجد مبلغی کمک می کنند چه حکمی دارد؟
پاسخ : باید مساجد را از مسائل سیاسی جناحی دور نگاه داشت.

تطبیق معماری مساجد با شرع مبین اسلامی [مسجد]

پرسش : بمنظور طراحی مسجد مطابق معیارها و ارزشهای اصیل اسلامی در دوران حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و در حین ملاحظه و بررسی متون مربوط با روایاتی منقول از معصومین (علیهم السلام) در رابطه با برخی عناصر مسجد و ساخت آن مواجه شدیم که با تجربه ساخت مساجد طی قرون گذشته و حتی در حال حاضر متفاوت و متعارض بوده و آراء فقهی مشاهده شده نیز قطعیت و شفافیتی درباره آن بدست نمی دهد لذا در مسیر طراحی و برنامه ریزی مسجد به این نتیجه رسیدیم که نظر فقهی حضرتعالی را جویا شده تا با تبیین روشمند و روشن موارد به شرح ذیل، مسیر حرکت و انطباق فعالیت ما با موازین و مبتنی بر نظر کارشناسی دینی باشد: 1. پوشش سقف مسجد: که پوشاندن سقف مسجد بصورت یکپارچه و صلب(مثلا با گل) نهی شده و تنها در حد سایبان (پوشش با شاخه نخل) مجاز شمرده شده، حال آنکه در زمان ساخت مسجد النبی از نظر اجرایی امکان این کار وجود داشته و امروزه اصولا مسجد بدون سقف هم وجود ندارد. 2. ارتفاع و بلند ساختن دیوار مسجد: که ارتفاع در حد خیمه حضرت موسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) و حداکثر بلندای یک دست بالاتر از قد انسان روایت گردیده و در حال حاضر ارتفاع مساجد عموما از سایر ابنیه کنونی بیشتر می باشد(هر چند تعداد طبقات و جمع ارتفاع آن کمتر است). 3. عناصر محراب، مناره و ...: که در برخی روایات به تخریب آن توسط معصوم در گذشته و یا پس از ظهور حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) اشاره شده در صورتی که غالبا مسجدی که یکی از این عناصر محراب، مناره و گنبد را نداشته باشد وجود ندارد. 4. تجمل و تزیینات در مسجد: که در برخی روایات از تزیینات نهی شده و در احکام مسجد هم استفاده از نقوش و .. مکروه دانسته شده و این در حالی است که در اکثر مساجد کاشی و معرق و سایر تزیینات هنری و ساختمانی موجودیت و کاربرد دارد که معمولا هزینه های ساخت مسجد را نیز بالا می برد و غالبا در جهان و میان مردم مسجد با موارد اشاره شده در بند 3و4 شناخته می شود. با این اوصاف نظر معظم له چیست؟
پاسخ : در شرایط فعلی آنچه معمول است مانعی ندارد.

احداث لوازم مسجد در زمین موقوفه جهت مسجد [مسجد]

پرسش : خیّرى قطعه زمینى به نام مسجد اهداء نموده است؛ ولى نظر خویش را در مورد احداث سرویس بهداشتى، ایوان، چایخانه، حیاط و آشپزخانه بیان نکرده است، آیا مى شود در موقوفه فوق موارد بالا را احداث نمود؟
پاسخ : اگر این امور مورد نیاز مسجد است و در عرف محل جزء لوازم مسجد محسوب مى شود، مانعى ندارد.

توسعه مسجد و ایجاد ستون و گلدسته در زمین مسجد [مسجد]

پرسش : مقرّر گرديد با تخريب و توسعه و تبديل به احسن مسجدى كه از نظر ساختمان عمر مفيد خود را سپرى كرده، مصلّاى شهر ما احداث گردد لذا در بناى جديد ضرورت دارد بخش كمى از شبستان قديم براى تعريض ديوارها، يا احداث ستون، يا مأذنه (گلدسته)، يا محل ايراد خطبه اختصاص داده شود. آيا اين تصرّفات جايز است؟
پاسخ : اين گونه تصرّفات، كه مزاحمتى با نمازگزاران ندارد، مانعى ندارد.

پخت غذا در حیاط مسجد برای معتکفین [مسجد]

پرسش : آیا درست کردن غذا در حیاط مسجد برای معتکفین اشکال دارد؟
پاسخ : در صورتی که صدمه ای به مسجد نزند مانعی ندارد.

ساخت ایوان مسجد و حسینیه با تجاوز به معبر عمومی [مسجد]

پرسش : بنای حسینیه قدیم تخریب و بنای جدید احداث گردید، بعد از اتمام ساخت بنا دست اندرکاران امر ، با سلیقه شخصی و نه توجه به احکام شرع ، به حریم معبر عام تجاوز کرده و جهت ساخت ایوان و نما و بخش عمده معبر عمومی را تصرف کردند لازم به ذکر است ایوان و نمای ساخته شده ربطی به بنای اصلی حسینیه نداشته و تماما در معبر عام ساخته شده است با توجه به این متن 1- احداث بنای فوق الاشاره با توجه به سد معبر انجام شده از لحاظ شرعی چه وجهی دارد ؟ 2- تکلیف سازندگان بنا جهت جبران مافات باتوجه به هزینه دهها میلیون تومانی چیست ؟ 3- وظیفه شورای محل و اهالی در این شرایط را بیان فرمایید .
پاسخ : 1-سد معبر جایز نیست و باید آن مقدار که موجب سد معبر شده است را تخریب نمایند. 2-هر گاه می دانسته اند و این کار را کرده اند باید خسارت وارد شده را جبران کنند. 3-آنها باید بدون درگیری کمک کنند سد معبر برطرف شود.

تغییر نام مسجدی که به نام بانی می باشد [مسجد]

پرسش : از نظر احكام شرع، تغيير نام مسجد چه حكمى دارد؟ مثلًا در جايى كه بانى مسجد نام خود را بر آن نهاده است، مى‏توان نام آن مسجد را تغيير داد؟
پاسخ : هرگاه مسجد به نام شخص بانى يا افرادى مانند او بوده باشد و بخواهند آن را به نام امامان معصوم (عليهم السلام)، يا شخصيّتهاى معروف اسلامى تغيير بدهند، اشكالى ندارد؛ ولى بهتر آن است كه نام بانى را به عنوان بنا كننده، زير نام مسجد بنويسند تا مردم براى او طلب مغفرت كنند؛ ولى اگر بر فرض در وقف مسجد نام خاصّى شرط شده، احتياط حفظ آن نام است.

عزل و نصب هیئت امنا مسجد توسط امام جماعت [مسجد]

پرسش : آيا امام جماعت مى‏تواند در امر تعيين هيأت امنا يا بركنارى آنها دخالت نمايد؟
پاسخ : اگر هيأت امنا از طرف واقف يا واقفين براى حفظ مسجد و اموال آن تعيين شده اند، كسى نمى تواند آنها را عزل كند.

استفاده از برق مسجد در امور درسی دینی [مسجد]

پرسش : استفاده از برق مسجد برای لبتاب به طور مطلق چه حکمی دارد؟
پاسخ : برای امور درسی دینی مانعی ندارد اما لازم است افراط نکنند.

علت ایقاع بودن وقف مسجد [مسجد]

پرسش : چگونه است که وقف در بعضى صور مثل وقف مسجد ايقاع محسوب مى‏شود؟
پاسخ : اين مورد به خاطر جريان سيره مسلمين از ايقاعات استثناء مى شود چرا كه بسيارى از مسلمين مسجدى را آماده مى كنند و به نيّت وقف در اختيار نمازگزاران قرار مى دهد و هيچ وقت صيغه اى براى آنان خوانده نمى شود.
تعداد صفحات : 5