پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

تنبیه بدنی دانش آموز [حق الناس]

پرسش : معلمی هستم در برخی موارد دانش آموزان برای یاد گیری علم و یا ادب لازم است تنبیه شوند و در غیر این صورت نظم کلاس را به هم می زنند آیا می توانم آنها را برای این اهداف تنبیه کنم؟
پاسخ : تنبیه بدنی دانش آموزان جايز نيست، مگر اينكه بخاطر تربيت آنها لازم باشد، و با اجازه ولىّ صورت گيرد، و موجب جراحت و كبودى بدن نشود. و با توجّه به اينكه در شرايط فعلى آثار منفى آن بيشتر است، لازم است حتّى الامكان از آن صرفنظر گردد.

ضبط صدای مخاطب بدون اجازه [حق الناس]

پرسش : اگر کسی در رابطه کاری، تلفنی یا حضوری با کسی گفتوگو کند و صدای آن شخص مقابل را بدون اجازه ضبط کند اشکال شرعی دارد؟
پاسخ : هرگاه بدون رضایت وی ضبط کند اشکال دارد.

استفاده جزیی از آب جوی ها [حق الناس]

پرسش : آبی که از جوی آب می گذرد تا به باغ شخصی برود و با آن آب باغ را آبیاری کند و بابت آن آب پول پرداخت شده حال اگر از آن آب مقداری برداریم برای ریختن سر مزار که در مسیر جوی آب قرار دارد تکلیف چیست؟
پاسخ : تصرفات جزئی مانعی ندارد.

اولویت رعایت حق الناس یا نماز اول وقت [حق الناس]

پرسش : راننده ای بسیار مقید به نماز اول وقت هست. اول اذان هر جا که باشم بیابان و خیابان فرقی ندارد، مشغول نماز می شود. ولی گاهی اوقات کسانی سوار ماشین او هستند که برای اقامه نماز او معطل می شوند، آیا کار درست است ؟ آیا این کار رعایت نکردن حق الناس می شود؟
پاسخ : در اینگونه موارد اشکالی ندارد که نماز را کمی به تاخیر بیاندازید زیرا جنبه حق الناس دارد.

جا گرفتن در اتوبوس یا صف [حق الناس]

پرسش : اگر داخل اتوبوس واحد برای شخصی جا گرفته شود و بعد شخص دیگری زودتر بیاید و بخواهد آنجا بنشیند، آنجا حق چه کسی است ؟
پاسخ : حق با کسی است که زودتر وارد می شود مگر در موارد ضروری که طرف فردی ضعیف و ناتوان باشد که باید برای او جا بگیرند.

استفاده از اموال یتیم [حق الناس]

پرسش : آیا استفاده از غذای یتیم با رضایت او یا قیم او جایز است؟
پاسخ : با اجازه قیم او مانعی ندارد ولی باید حق صغیر را در برابر آنچه مصرف کرده اند بپردازند.

مفهوم حق الناس [حق الناس]

پرسش : حق الناس چیست و چگونه می توان آن را تشخیص داد؟
پاسخ : یعنی حق مردم كه بر گردن انسان است و حق‎الناس به حقوق مالی اختصاص ندارد و جان و آبروی افراد را نیز در برمی‌گیرد.

حکم استراق سمع [حق الناس]

پرسش : استراق سمع چه حکمی دارد؟ اگربرای کسب علم و غیره باشد چه حکمی دارد؟
پاسخ : استراق سمع در مسائل شخصی و خصوصی و محرمانه جایز نیست مگر در مواردی برای کشف جرم و مانند آنها ضرورت داشته باشد.

استفاده متعارف از اموال میزبان [حق الناس]

پرسش : شخصی درخانه ای کار می کند صاحب خانه مریض است ولی همسرش هر چی خوردنی هست در اختیار او قرار می دهد و آن فرد همه آن خوردنی ها را تناول می کند حال سوال این است که آیا خوردن همه آنها کار درستی می باشد؟
پاسخ : استفاده به مقدار معمولی به دور از افراط و تفریط و در صورتی که علم به عدم رضایت صاحبخانه نباشد اشکال ندارد.

عدم پرداخت هزینه های خدماتی مشترک در آپارتمان ها [حق الناس]

پرسش : اشخاصى در مجتمع هاى مسکونى زندگى مى کنند که هزینه خدماتى آن از قبیل آب سرد و گرم، تهویه، نگهبانى و... را بر دوش دیگران مى اندازند، حکم این اشخاص در مورد استفاده از آب در وضو و غسل چگونه است؟
پاسخ : در فرض سوال استفاده آنها از آب و سایر خدمات جایز نیست.

حق الناس بودن خیانت در امانت [حق الناس]

پرسش : آیا خیانت در امانت حقّ الناس و قابل گذشت است؟ یا حقّ الله است، و غیر قابل گذشت؟
پاسخ : در صورتى که خیانت در امانت سبب اتلاف عین، یا منفعت شده حق الناس است، و باید خسارت را به صاحب آن بدهد.

حق الناس بودن رعایت نوبت [حق الناس]

پرسش : آیا مراعات نوبت در امورى که طبق نوبت به کار افراد رسیدگى مى شود، یک حقّ عقلایى و شرعى است و تخلّف از آن حرام است؟
پاسخ : در حال حاضر که بسیارى از کارها در اجتماع به صورت صف و قرار گرفتن در نوبت انجام مى شود این امر، یک حقّ عقلایى محسوب مى گردد، یا به تعبیر دیگر از بین بردن آن نوعى ظلم به حساب مى آید و مشمول ادلّه حرمت ظلم و تعدّى بر حقوق مردم است البته در مواردى که در عرف عقلا استثنا مى شود، مثل یک بیمار اورژانسى در مطّب دکتر و مانند آن، اشکالى ندارد.

اشتباه معلم در نمره دادن [حق الناس]

پرسش : اگر داخل امتحان معلم یک نمره بهمون اضافه داده باشد و سرکلاس من نمره ها یم را حساب نکنم و معلم همون نمره را وارد کند بعدش متوجه بشوم که یک نمره اضافه داده حتما باید بروم به معلم بگویم؟
پاسخ :

با توجه به اینکه معمولا در این حدود (یکی دو نمره) ارفاق می کنند چنانچه احتمال ارفاق بدهید ضرورتی ندارد یادآور شوید.

استفاده از جوی آب برای شستن بدون اطلاع از رضایت صاحبش [حق الناس]

پرسش : شستن فرش و لباس در جوی آب که نمی‌دانیم صاحبش راضی هست یا نه چه حکمی دارد؟
پاسخ :

به مقدار متعارف در این موارد مانعی ندارد.

مجوز حفر چاه جدید در صورت تلخی و شوری آب چاه قبلی [إحیای نهر و چاه ]

پرسش : احتراماً به استحضار می‌رساند اگر زمانی به دلیل تلخ و شور شدن آب یک چاه دارای پروانه بهره‌برداری و مجاز که تلخی و شور شدن آن مورد تأیید آزمایشگاه‌های فنی نیز قرارگرفته است، باغ‌های کشاورزان زحمتکش در حال خشکیده شدن باشد و مشکل معیشتی برای آن‌ها ایجاد شود؛ و با عنایت به اضطرار موضوع و ازآنجاکه قانون در مورد تلخی و شوری آب سکوت کرده است و بر اساس اصل 167 قانون اساسی که در موارد سکوت قانون باید به منابع معتبر و یا فتاوای معتبر رجوع کرد و شرع مقدس نیز ضرر و زیان به غیر را جایز نمی‌داند و اصل 40 قانون اساسی و همچنین بر اساس ماده 22 قانون توزیع عادلانه آب که دو وزارت نیرو و کشاورزی را موظف به تأمین آب شیرین برای کشاورزی می‌کند، نظر آن مرجع عالی‌قدر بر طبق شرع مقدس در این خصوص و امکان دادن مجوز حفر یک چاه جدید در منطقه‌ای که آب شیرین دارد به‌جای آن چاه دارای مجوز که آب آن تلخ و شور شده است، چیست؟
پاسخ : درصورتی‌که که آن آب‌شور و تلخ سبب ضرر و زیان گردد و حفر چاه جدید موجب وارد آمدن ضرر به دیگران نشود مانعی ندارد.

نابود کردن وسایل فساد [حق الناس]

پرسش : آیا مى توان فیلم ها و نوارهاى ویدیویى و کاست غیر اخلاقی و وسایلى آنتن ماهواره و مانند آن، را به دلیل این که فرهنگ اسلامى ما را از بین مى برد، نابود کرد؟ آیا با این کار حق الناس بر عهده آن فرد ثابت می گردد؟
پاسخ : البتّه وسایل فساد را مى توان نابود کرد، و سبب ضمان نمى شود. ولى افراد مجاز نیستند خودسرانه این کار را انجام دهند چون سبب هرج و مرج مى شود. بلکه باید طبق برنامه و ضوابط، و زیر نظر حاکم شرع و مسؤولین ذى ربط، انجام شود.

گرفتن خون به‌ اجبار از محکوم‌به اعدام [حق الناس]

پرسش : آیا می‌شود به اضطرار «زمان جنگ» از محکوم‌به اعدام به‌اجبار خون گرفت؟
پاسخ :

بدون رضایت او این کار جایز نیست.

استفاده از چوب‌های خشک یا سبزی‌هایی زمین دیگران که عرفا مالیت ندارند [حق الناس]

پرسش : آیا برداشتن چوب‌های خشک یا چیدن علف و سبزی‌هایی که عرفا مالیت ندارند از زمین کسی حق‌الناس به‌حساب می‌آید؟
پاسخ :

بله در صورتی که مفید فایده باشد جایز نیست.

برداشتن کندوی زنبورهای وحشی در ملک دیگران [حق الناس]

پرسش : اگر زنبورهای وحشی که ملک کسی نمی باشند،در خانه یا باغ یا مزرعه یا زمین متعلق به کسی کندو بزنند،دیگران حق برداشت آنرا دارند؟
پاسخ : حق برداشت ندارند.

حق الناس بودن معاونت در قتل عمد [حق الناس]

پرسش : آیا معاونت در قتل عمد، همچون قتل عمد، حق الناس و قابل گذشت است؟ یا حق الله است، و عفو آن منحصراً در اختیار ولىّ امر مى باشد؟
پاسخ : معاونت در قتل عمد حق النّاس است، و در اختیار ولىّ دم مى باشد.

سؤال بیشتر از توان شاگردان توسط معلم [حق الناس]

پرسش : اگر معلمی سؤالات سخت به دانش آموزان در امتحان بدهد طوری از آن سؤالات قبلاً در کلاس حل نشده و در کتاب درسی وجود ندارد آیا گناه نمی‌کند؟
پاسخ :

لازم است معلم در حد متعارف و توان شاگردان سؤال بدهد و الا مسئول است

استفاده از شاگردان برای کار شخص توسط معلم [حق الناس]

پرسش : اگر معلم کارهای شخصی خود را مانند آشغال در سطل زباله ریختن را به دانش آموزان محول کند آیا از نظر شرعی درست است؟
پاسخ :

معلم حق ندارد از شاگردان برای کارهای شخصی استفاده کند مگر اینکه بالغ بوده و به این کار رضایت داشته باشند.

تردد در زمین بایر و بدون حصار [حق الناس]

پرسش : آیا در زمینی که ساخته نشده و حصاری ندارد می توان تردد کرد؟
پاسخ : مانعی ندارد.

راهنمایی گرفتن از پزشک بدون قصد مراجعه به او [حق الناس]

پرسش : پزشکی که تا بحال به او مراجعه می کردیم و از حالا این قصد را نداریم و قبلا تلفنی از او راهنمایی میخواستیم اما حالا او نمی داند که دیگر نمی خواهیم به او مراجعه کنیم و جواب تلفن را می دهد و گمان می کند هنوز مریض او هستیم . راهنمایی گرفتن از او چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگاه او می داند که به او مراجعه نمی کنید اشکالی ندارد ولی اگر نمی داند به اطلاع او برسانید.

سوار شدن وسایل نقیله ی عمومی و نشستن در جایگاه آقایان [حق الناس]

پرسش : داخل اتوبوس واحد اگر جای خانم‌ها پر باشد اما جاى آقایان خالى، من که دختر هستم می‌شود در جایگاه آقایان بنشينم؟ اگر تو ایستگاه‌های بعد آقایان زياد شدند بايد بلند شوم و جایم را بدهم به آن‌ها؟ اگر بلند نشوم حق‌الناس است؟
پاسخ :

در صورتی که قسمت خانم ها پر شده باشد مانعی ندارد.

نشستن در باغ و زمین کشاورزی دیگران که دیوار ندارد [حق الناس]

پرسش : نشستن در باغ و زمین کشاورزی دیگران که دیوار ندارد و محصور نیست در روزهای سیزده بدر و غیر آن جایز است؟
پاسخ :

در صورتی که ضرری به زمین و زراعت و محصولات نزنند مانعی ندارد.

خسارت دیدن گوشی به خاطر ارسال عکس ترسناک [حق الناس]

پرسش : اگر با ارسال عکس ترسناک موجب ترسیدن و افتادن گوشی و آسیب دیدن گوشی شود آیا ارسال کننده عکس باید خسارت وارد شده رو جبران کند؟
پاسخ : در صورتیکه غالبا ممکن است منشا چنین چیزی شود شما ضامن هستید.

استفاده از آب چشمه ای که هدر می رود [حق الناس]

پرسش : چشمه آبی که صاحبانش از آن استفاده نمی کنند و آب چشمه کمی جلوتر به زمین فرو می رود اگر دیگران از این آب استفاده کنند چه حکمی دارد؟
پاسخ : در صورتی که اکنون صرفنظر و اعراض کرده فعلا مانعی ندارد.
تعداد صفحات : 4