پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

اعتراض فرزندان یکی از ورثه به تقسیم ارث بعد از فوت او [متفرقه ارث]

پرسش : بعد از مرگ پدر، چون او وصیتی نکرده، پسران، زمین را بین خود تقسیم کردند و خواهر نیز اعتراضی نداشتند. اگر خواهر فوت کرده باشند و فرزندان آنها اعتراض داشته باشند حکم چیست؟
پاسخ : درصورتی‌که خواهران صریحاً رضایت نداده باشند فرزندان آنها حق مطالبه دارند.

ادعای هبه یا فروش سهم‌الارث [متفرقه ارث]

پرسش : هرگاه برادر و خواهرى وارث پدرى شوند و ترکه در دست برادر بماند و بعد هردو از دنیا بروند، وارثان خواهر می‌گویند سهم ما را بدهید ولى وارثان برادر می‌گویند آن خواهر سهم خود را هبه کرده یا فروخته است، تکلیف چیست؟
پاسخ : درصورتی‌که پس از تحقیقات کافى از آشنایان و بستگان و اهل اطّلاع مسئله روشن نشود، احتیاط آن است که طرفین ورثه باهم مصالحه کنند، درصورتی‌که صغیرى در بین نباشد، وگرنه احتیاط رعایت حقّ اوست.

ورثه فرزندخوانده‌ای که فرزند و شوهر ندارد [متفرقه ارث]

پرسش : خانمی فوت کرده و اموالی از وی مانده فرزند و شوهر هم ندارد با توجه به اینکه این خانم دخترخوانده بوده، در صورت وجود تعدادی عموزاده و عمه زاده و دایی‌زاده ورثه او چه کسانی می باشند؟
پاسخ : درصورتی‌که آن خانواده نسب خویشاوندی با او نداشته‌اند چیزی از اموال او را ارث نمی‌برند، اگر ممکن است وارثان واقعی را پیدا کنند و به آنها بدهند و اگر دسترسی نیست آن اموال را باید به حاکم شرع داد و زیر نظر او صرف نیازمندان بشود.

دریافت اجاره از فرزندان صغیر به جهت استفاده از ملک موروثی [متفرقه ارث]

پرسش : پدر خانواده‌ای فوت کرده، ارث پدر بین فرزندان تقسیم‌نشده، دو فرزند صغیر بودند و الآن کبیر شدند، دو فرزند که در زمان فوت پدر کبیر بودند به دو فرزند (صغیر زمان فوت) دیگر میگویند برای اون سال‌هایی که در خانه پدری بودند باید به ازای سهم‌الارث آنان کرایه پرداخت نمایند، ارث پدری هنوز هم تقسیم‌نشده است، تکلیف چیست؟
پاسخ : دریافت اجاره‌ی عادلانه مانعی ندارد مگر اینکه نیت برادران تبرع بوده باشد.

مطالبه سهم‌الارث بعد از هبه آن [متفرقه ارث]

پرسش : شخصی سهم‌الارث پدری خود که شامل عرصه و اعیانی یک باب ساختمان مسکونی است را به برادر بزرگ‌تر خود هبه نموده و بخشیده اند و بعدازاینکه برادر بزرگ‌تر در قبال اخذ بهاء و ثمن اقدام به فروش ملک به یکی دیگر از وراث فوق نموده است بقیه وراث سهم بخشیده شده خود را مطالبه می‌نمایند. لطفاً نظر مبارک خویش را درباره مطالب ذیل بیان فرمائید: آیا حقی (از وراث مدعی) بر ذمه خریدار باقی‌مانده است؟ انجام تکالیف شرعی و اقامه نماز در ساختمان مذکور (برای خریدار) چه حکمی‌دارد؟
پاسخ : اگر سهم خود را به برادر دیگر بخشیده اند و تحویل وی داده‌اند حق رجوع ندارند.

تصرف بعضی از ورثه در ماترک، بیش سهم‌الارث خود [متفرقه ارث]

پرسش : آیا بعضى از ورثه حق دارند بیش از سهم ارث خود، در ترکه تصرّف کنند؟
پاسخ : هیچ‌یک از ورثه حق ندارند بیش از سهم خود را از اموال میّت بردارند، مگر به رضایت بقیّه؛ و به‌طورکلی استفاده از ملک مشترک بدون رضایت تمام افراد جایز نیست.

بیمه کردن خانه مورثی بدون اجازه‌ی ورثه دیگر [متفرقه ارث]

پرسش : خانه‌ای قدیمی و در حال خراب شدن به شوهرم و خواهرها و برادرش ارث رسیده و هنوز تقسیم ارثی صورت نگرفته، حالا شوهرم بدون اجازه بقیه این خانه را بیمه کرده که اگر خراب شد از پول بیمه استفاده کند، آیا این خسارت که بیمه می‌پردازد به تمام ورثه تعلق دارد؟
پاسخ : بدون اجازه همه شرکا هر اقدامی درباره این خانه صحیح نیست و در صورت تعلق مبلغی بابت بیمه خسارت، متعلق به همه ورثه است.

تکلیف هزینه دانشگاه فرزند که پدر عهده‌دار شده بود بعد از فوت [متفرقه ارث]

پرسش : پدری به پسرش گفته که در دانشگاه ثبت‌نام کن و هزینه‌های تحصیل با من حال پدر قبل از پرداخت هزینه‌های تحصیل فوت کرده تکلیف پسر دانشجو چیست؟ آیا این قرض است و باید از اصل ارث محاسبه شود یا...؟
پاسخ : در فرض سؤال تنها قول و وعده بوده است و از ارث چیزی در زمینه تحصیل به پسر نمی‌رسد مگر با رضایت تمام وراث.

اضافه کردن خانه در ملک مشاع ارثی [متفرقه ارث]

پرسش : یکی از ورثه بدون اجازه سایرین، بر روی خانه‌ای که متعلق به همه آنان بوده، طبقه دیگری ساخته است. آیا چون در مال مشاع تصرف کرده، سایر ورثه هم در طبقه دوم حقی دارند یا مال خود اوست؟
پاسخ : تصرف در مال ارث قبل از تقسیم، بدون اجازه همه ورثه جایز نیست و در صورت اختلاف، حاکم شرع، مال مشترک را می‌فروشد و سهم آنها را از هم جدا می‌کند.

فروش جمیع مایملک در مرض منجر به فوت [متفرقه ارث]

پرسش : شخصى دو سال قبل از فوتش، باوجود مرضى که منجر به فوت او شده است، جمیع مایملک خود را به همسرش فروخته است که بالتّبع ورثه شرعى او از ارث محروم شده‌اند، آیا این معامله صحت شرعى دارد؟ در فرض مذکور اگر معامله صورى بوده باشد صحیح است یا خیر؟ اگر در فرض مذکور احتمال اجبار در معامله باشد حکم آن چیست؟ اگر در فرض مذکور احتمال قصد ضرر زدن به ورثه باشد حکم آن چیست؟
پاسخ : هرگاه معامله به‌صورت ظاهر، جدی و اختیارى بوده نافذ است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود.

ادعای ورثه میت نسبت به سهم‌الارث پدری او [متفرقه ارث]

پرسش : از شخصى سه فرزند دختر باقی‌مانده است که هرکدام بالغه و عاقله هستند، مقدارى ملک از پدرشان باقی‌مانده است، هرکدام شخصی را وکیل کرده‌اند تا ملک را تقسیم کنند، وکلا ملک را با ریسمان اندازه‌گیری و با قرعه‌کشی مال را تقسیم کرده‌اند و هرکدام راضى و قانع شدند، مدّت 28 سال از این تقسیم گذشت و خواهر بزرگ فوت کرد. اکنون ورثه او مدّعى هستند که مادرشان به حقّ خود نرسیده است حکم شرعی در این مسئله چیست؟
پاسخ : تقسیم به قوّت خود باقى است مگر اینکه با دلیل قاطع شرعى ثابت شود که او در آن زمان به حقّ خود نرسیده است.

هبه تمام اموال به یکی از فرزندان در مرض منجر به موت [متفرقه ارث]

پرسش : اگر پدری در مرض مشرف‌به موت باشد آیا می‌تواند تمام اموالش را مثلاً به یکی از فرزندانش بدهد؟
پاسخ : درصورتی‌که عقل و هوش کافی داشته باشد مانعی ندارد هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود، به این معنی که آن فرزند در یک‌سوم آن تصرف کند و بقیه را به ورثه بدهد البته خودش نیز مانند سایر ورثه از باقی‌مانده ارث می‌برد.

تصرفات در ملک شخصی در مرض منجر به موت [متفرقه ارث]

پرسش : تصرفاتی که در مرض منجر موت نسبت به اموال و املاک توسط میت انجام شده از اصل مال او حساب می‌شود يا از ثلث؟
پاسخ : طبق نظر ما بايد از كل مال حساب شود.

استفاده مشترک مادر و دختر صغیر از مال ارثی [متفرقه ارث]

پرسش : دختر صغیری با مادرش زندگی می‌کند و از خانه و ماشین ارثیه پدری باهم استفاده می‌کنند آیا بازهم باید سهم‌الارث دختر را از اموال فوق جدا کرد یا استفاده مشترک بلامانع است؟
پاسخ : اگر به مصلحت صغیر است که اموال مشترک بماند و به‌اندازه سهم خود استفاده می‌کند مانعی ندارد.

رفت‌وآمد به خانه‌ای که ورثه صغیر دارد [متفرقه ارث]

پرسش : شوهر صاحب‌خانه ما فوت کرده و دو فرزند ۱۰ و ۸ ساله دارد. اگر ما به خانه آنها رفته و چیزی بخوریم و یا اینکه برای فرزندان ما چیزی بخرند آیا اشکال دارد؟
پاسخ : درصورتی‌که رفتن شما به خانه آنها سودی برای بچه‌ها داشته باشد مثلاً احساس تنهایی نکنند و مصیبت خود را فراموش نمایند مانعی ندارد و در مورد تصرف در اموال آنان، هرگاه مادر بچه‌ها این کارها را از سهم خودش انجام دهد مانعی ندارد ولی از اموال بچه‌ها جایز نیست.

حق ورثه نسبت به موقوفه‌ی بلااستفاده [متفرقه ارث]

پرسش : شخصی سال‌ها پیش قطعه‌ای زمین و مقداری پول به آموزش‌وپرورش واگذار کرده به این نیت که مدرسه‌ای در آن ساخته شود اما هنوز این مدرسه به علل نامعلومی ساخته نشده است و در حال حاضر عنوان می‌کنند که دیگر در آن منطقه به مدرسه نیازی نیست. تکلیف ورثه او چیست؟
پاسخ : وجه مزبور و زمین به ورثه آن مرحوم برمی‌گردد و اگر ورثه اجازه دهند می‌توان چیز دیگری در آنجا ساخت.

تکلیف ملک مشترک موروثی در صورت اختلاف در قیمت آن [متفرقه ارث]

پرسش : اگر زمینی به ما ارث برسد که یک‌ششم این زمین سهم مادربزرگمان باشد و او نیز فوت شده باشد و سهمش بین عمه‌ها و عموهایم تقسیم شود، اگر کارشناس زمین را قیمت کند ولی خریدار قیمتی بالاتر از این را به ما بدهد فقط به خاطر اینکه ما یک‌ششم آن را می‌خواهیم به خانواده پدری بدهیم و خود خریدار به آنها بگوید که به قیمت کارشناس خریده است، آیا این قیمت اضافه که خریدار به ما داده است با توجه به اینکه عموهایم کارشناس آورده‌اند و کارشناس کمتر قیمت کرده است حرام است؟
پاسخ : ملک مشترک را به هر قیمت که بفروشند باید به همان نسبت به مالکان بدهند.

وارثان دیه [متفرقه ارث]

پرسش : دیه را چه کسى ارث می‌برد؟
پاسخ : تمام وارثان نسبى و سببى، مگر متقربان به مادر (مانند برادر و خواهر مادری).

پنهان کردن چیزی از اموال میت به خاطر مصالحی [متفرقه ارث]

پرسش : یک دستبند طلا از مادربزرگم باقی‌مانده است؛ اگر سایر ورثه از این موضوع مطلع شوند ممکن است اختلافاتی به وجود آید. در این فرض آیا مادرم می‌تواند معادل قیمت آن را به‌عنوان هدیه از طرف خودش به سایر ورثه اهدا کند و از آن استفاده نماید؟
پاسخ : درصورتی‌که واقعاً باعث اختلاف و نزاع می‌شود این کار جایز است.

عدم مسئولیت وراث نسبت به واجبات ترک شده عمدی میت [متفرقه ارث]

پرسش : امورى كه بر فرد مكلّف در زمان حيات واجب است، مثل نماز و روزه و غسل، آيا بر كسانى كه از او ارث مى‌برند نيز واجب می‌شود، يا هر كس در مورد مسائل واجب فقط خودش مسئول است؟
پاسخ : فقط بر پسر بزرگ‌تر نماز و روزه پدر و مادر كه به خاطر عذرى ترك شده واجب است.

تکلیف نماز و روزه میتی که تمام فرزندانش دختر هستند [متفرقه ارث]

پرسش : ورثه مى‌دانند ميّت نماز و روزه بدهكار است، ولى وصیت به ثلث نكرده است و تمام فرزندان او دختر هستند. آيا وظيفه‌اى دارند؟
پاسخ : ورثه وظيفه‌اى در اين زمينه ندارند؛ ولى چنانچه به مقدار توان نمازها و روزه‌های وى را قضا كنند كار بسيار خوبى است.

تصرف پدر در سهم‌الارث اولاد صغیر از مادرشان [متفرقه ارث]

پرسش : اگر اولاد صغير از مادر خود ارث برده باشند، آيا پدر آنها حقّ تلف يا فروش مال الارث آنان را بدون در نظر داشتن مصلحت صغار دارد؟
پاسخ : هيچ‌گونه تصرّفى دراموال صغير بدون رعايت مصلحت صغير جايز نيست.

تکلیف ورثه نیازمند درجایی که سایر وراث حاضر به تقسیم نیستند [متفرقه ارث]

پرسش : پدرى فوت كرده و اموال وى بايد بين سه پسر و يك دختر تقسيم گردد. متأسفانه غالب ورثه، كه از استطاعت مالى خوبى هم برخوردارند، نه مى‌فروشند، نه مى‌خرند و نه حاضر به تقسیم‌اند. آيا يكى از وراث كه نياز مبرم مالى دارد، مى‌تواند سهم‌الارث خود را به ديگرى يا شخص ثالثى واگذار نمايد؟
پاسخ : بر ساير ورثه واجب است سهم او را جدا نموده و تحويلش دهند و اگر حاضر به اين كار نشدند او مى‌تواند به دادگاه اسلامى مراجعه نموده و تقاضاى جداسازى سهم خود را نمايد و پس‌ازآن هرگونه تصرفی در سهم خودش جايز است.

تقسيم ملك مشترك موروثی بدون حضور و رضايت سایر وراث [متفرقه ارث]

پرسش : به چهار برادر زمينى از پدر ارث رسيده است. اگر دو برادر كوچك در منطقه نباشند، آيا دو برادر بزرگ مى‌توانند زمين ارث پدرى را تقسيم كنند؟ چنانچه اين كار را انجام دهند؛ و بعداً يكى از برادران غائب، حاضر شود و راضى به آن تقسيم نشود، مى‌تواند تقسيم مذكور را بر هم زند؟
پاسخ : تقسيم ملك مشترك بدون حضور و رضايت تمام شرکا جايز نيست.

مغبون شدن یکی از وراث در تقسیم ارث [متفرقه ارث]

پرسش : سه برادر زمين ارثى پدرى را بين خود تقسيم مى‌كنند، كه در اين تقسيم برادر بزرگ مغبون می‌شود. هنگامی‌که متوجّه غبن مى‌گردد نسبت به تقسيم صورت گرفته اعتراض مى‌كند. برادر وسط حاضر به تقسيم دوباره نمى‌شود، امّا برادر كوچك دوباره تقسيم مى‌كند. برادر بزرگ در وصیت خود به پسرانش توصيه مى‌كند كه دوباره بايد تقسيم شود. آيا پسران آن شخص حق دارند از عموى وسطى خود بخواهند كه زمين را مجدداً تقسيم كند؟
پاسخ : هرگاه به تصديق كارشناسان مورد اعتماد برادر بزرگ در تقسيم اموال موروثى از پدر مغبون شده باشد حق دارد تقاضاى تقسيم مجدّد كند و اگر برخى از ورثه نپذيرند و برادر بزرگ‌تر فوت كند اين حق به ورثه او منتقل می‌شود؛ مشروط بر اینکه با دليل معتبر ثابت شود مغبون بوده است والا تقسيم سابق به قوّت خود باقی است.

انتقال تعهدات مورث به ورثه [متفرقه ارث]

پرسش : آقای الف در ضمن عقد لازم متعهد می شود خانه خود را به آقای ب بعد از یک سال تملیک کند، قبل از رسیدن موعد(یک سال) الف می میرد، ورثه وی ادعا می کنند با توجه به این که تعهد ناشی از شرط فعل یک تکلیف است بنابراین با وفات مورث شان آن منتفی شده و دیگر آنها تعهدی مبنی بر انتقال خانه ندارند؛ ولی مشروط له مدعی است ورثه باید به عنوان قایم مقام مشروط علیه، «مشروط به» را انجام داده و خانه را به وی منتقل کنند و حق تقسیم یا فروش آن را ندارند. در این فرض چه باید کرد؟
پاسخ : ورثه در اینجا جانشین مورث خود نمی شوند.

تعلّق ملک به ورثه در صورت کوتاهی وکیل [متفرقه ارث]

پرسش : شخصی به وکیلش می‌گوید که فلان زمین را به اسم فلان پسرم بزن؛ امّا وکیل به هر دلیلی این کار را نمی‌کند تا اینکه موکل (مورث) می‌میرد، حالا فرزندان دیگر می‌گویند آن زمین مال همه ورثه است و آن پسر هم ادعا می‌کند من آن زمین را می‌خواهم تکلیف چیست؟
پاسخ : درصورتی‌که وکیل اقدامی نکرده، زمین تعلّق به همه ورثه دارد.
تعداد صفحات : 1