مواد مخدر؛ تهدیدی بزرگ برای بشریّت

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

مواد مخدر؛ تهدیدی بزرگ برای بشریّت

تهیه و تحقیق: معاونت پژوهش پایگاه اینترنتی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem news

چکیده: اسلام مى‏ گويد: هر وسيله ‏اى كه براى جامعه بشرى زيانبخش است، توليد و پخش و نگهدارى و توزيع و خريد و فروش و مصرف و هر گونه فعاليت پيرامون آن حرام است. اسلام هر نوع فعاليت پيرامون مواد مخدر را تحريم كرده است. اگر دنياى امروز به اين حكم عمل مى‏ كرد نه خبرى از اين همه معتاد در گوشه و كنار جهان بود، و نه درمانگاه‏ها و بيمارستانهاى مختلف درگير درمان آنها بودند، و نه روز به روز ثروت ثروتمندان دنيا افزون‏ تر مى ‏شد. آرى از ديدگاه اسلام چيزى كه نتيجه‏ اش(نابودی بشر) حرام باشد، تمام مقدماتش حرام است.
کلمات کلیدی: مواد مخدر,ضرر,افغانستان,سازمان ملل,آمریکا,اعتیاد,ایدز,هپاتیت,افیون

مواد مخدر؛ تهدیدی بزرگ برای بشریّت

تهیه و تحقیق: معاونت پژوهش پایگاه اینترنتی حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی


مواد مخدر، تهدیدی همه جانبه برای حیات بشری
زشت ترین تصویری که از شنیدن واژه هایی چون «اعتیاد» یا «مواد مخدر» به ذهن مان می رسد چیست؟ تصویر مردان و زنان کارتن خواب مچاله شده گوشه پیاده روها و پارک ها؟ تصویر معتادهایی که به صورت مشترک، با یک سرنگ آلوده مواد افیونی را وارد خون شان می کنند؟ تصویر پیکر در حال متلاشی شدن کسی که به خاطر ابتلا به هپاتیت یا ایدز یا سرطان ریه، فرسوده شده و روی تخت بیمارستان، به انتظار مرگ است؟ تصویر شخصی که متأثر از توهمات مواد مخدر و قرص های روانگردان خود یا یکی از نزدیکانش را در اثر حادثه ای به کام مرگ فرستاده است؟

مطمئنا تصاویر مذکور بسیار رقت انگیزند ولی آثار شوم فردی و اجتماعی موارد مخدر، بسیار فراتر و هولناک تر از این تصاویر تلخ است. اعتیاد قدرت فکری انسان و پشتکار و خلاقیتش را از او می گیرد؛ بنیان های خانوادگی اش را سست می کند و زمینه بزهکاری خود شخص و کودکانش را اعم از قتل و تجاوز و سرقت فراهم می آورد. این پدیده شوم موجب پدید آمدن خشونت های اجتماعی و تقویت تروریسم بین المللی می گردد و بهداشت و سلامت را تهدید می نماید.

انباشت همه این تهدیدها طی دهه ها، موجب احساس خطر تدریجی جامعه جهانی شد. در سال 1987 کنفرانسی با محوریت این موضوع در شهر وین برگزار و سندی در4 فصل تنظیم  شد. در این سند از کشورهای عضو سازمان ملل خواسته شد برای مقابله با اعتیاد و مواد مخدر اموری را پی گیری کنند. این امور عبارت بودند از: پیشگیری از طریق آموزش؛ توجه به نقش رسانه ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان؛ ریشه کنی مزارع غیرمجاز خشخاش؛ نابودی شبکه های عمده قاچاق مواد مخدر و همکاری های حقوقی کشورها.

مبنای نظری ممنوعیت مواد مخدر در آموزه های اسلامی
آموزه های اسلامی شدیدترین ممانعت ها و تحریم ها را برای استعمال و ساخت و خرید و فروش مواد مخدر قائل شده است. مطابق این آموزه ها، بر همه مسلمانان واجب است كه از اين موادّ پليد پرهيز و اجتناب كنند و فرزندان و بستگان و آشنايان خود را شديدا از آن برحذر دارند. هر كس هر گونه كمكى به كشت، تهيّه، حمل و نقل و پخش اين مواد كند مشمول مجازات الهى خواهد بود و هر گونه درآمدى از آن حاصل شود حرام و نامشروع است.(1)

اسلام مى‏ گويد: هر وسيله ‏اى كه براى جامعه بشرى زيانبخش است، توليد و پخش و نگهدارى و توزيع و خريد و فروش و مصرف و هرگونه فعاليت پيرامون آن حرام است. اسلام هر نوع فعاليت پيرامون مواد مخدّر را تحريم كرده است. اگر دنياى امروز به اين حكم عمل مى‏ كرد نه خبرى از اين همه معتاد در گوشه و كنار جهان بود، و نه درمانگاهها و بيمارستانهاى مختلف درگير درمان آنها بودند، و نه روز به روز ثروت ثروتمندان دنيا افزون‏ تر مى ‏شد. آرى از ديدگاه اسلام چيزى كه نتيجه‏ اش(نابودی بشر) حرام باشد، تمام مقدماتش حرام است.(2)

دلایل تحریم و مخالفت های شدید با مواد مخدر در اسلام
1. قرآن مجيد در آيه 195 سوره بقره مى فرمايد: «وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ»؛ (و خود را به دست خود به هلاکت نیافکنید). طبق آمارهايى كه از سوى پزشكان متخصّص اعلام شده، فقط مرگ و مير ناشى از دود سيگار در سال به پنج ميليون نفر مى رسد و آمار بيمارى هاى خطرناك قلبى و تنفّسى و سرطان ناشى از دود سيگار نيز بسيار بالاست. بنابراين، كشيدن سيگار(3) مصداق إلقاء (انداختن) نفس در تهلكه (هلاکت) است.

2. قاعده‏ «لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ فِي الْإِسْلَامِ» از قواعد مشهور فقهی است که در بیش تر ابواب فقه کاربرد دارد. مضمون آن این است که هرگونه ضرر و اضرار(ضرر رساندن) در اسلام نفی شده است. آنچه از روایات متعدد(4) استفاده می شود، شأن نزول این قاعده درباره «اضرار به ديگران» است؛ ولى مى دانيم شأن ورود «مفهوم عام»، قاعده را محدود نمى كند، و «إضرار به نفس» را نيز شامل مى شود.

3. در حديثی معروف از امام رضا(ع) می خوانیم: «كُلُّ امْرٍ يَكُون فيهِ الْفَسادُ مِمَّا قَدْ نَهَى‏ عَنْهُ... فَحَرامٌ ضارٌّ لِلْجِسْمِ وَ فَسادٌ لِلنَّفْسِ»(5)؛ (هر امری که دارای فساد است از آن نهی شده... [بنابراین ارتکاب چنین امری] حرام است و برای جسم ضرر و برای روح فساد زاست). طبق اين روايات هر چيزى كه ضرر مهمّى براى بدن داشته باشد حرام است. البتّه ضررهاى جزئى كه در همه چيز هست و قابل اجتناب نيست، از آن خارج و منظور ضررهاى كلّى است.

4. قاعده مسلّم اصولى «كُلُّ ما حَكَمَ بِهِ الْعَقْلُ حَكَمَ بِهِ الْشَّرْعُ»؛ (هر چيزى كه عقل قطعى به آن حكم كند، شرع هم به آن حكم خواهد كرد)، در حرمت سيگار و انواع مواد مخدر، جاى ترديد باقى نمى گذارد. زیرا زيان هاى مهم آن بر همه دانشمندان ثابت شده است.(6)

آموزه های وحیانی اسلام، در کنار این ممانعت ها، راهکارهای درمانگرانه نیز دارند. عامل اصلی روی آوردن به افیون، احساس پوچى و بى هدف بودن زندگى، احساس نداشتن پناهگاه در مشكلات، تصوير وحشتناك از چهره مرگ، بدبينى های آزار دهنده، ترس از آينده جهان و آينده زندگى شخصى است.

بدون شك ايمان به سراى ديگر و زندگى جاويدان در آن عالم توأم با آرامش و عدالت مى تواند به اين نگرانى ها پايان دهد. این همان چیزی است که در سوره یونس مورد اشاره قرار گرفته؛ آنجا که در آیات 62 و 64 می خوانیم: «الا انَّ اوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ* ... لَهُمُ الْبُشْرَى‏ فِى الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فى الْاخِرَةِ»؛ (آگاه باشيد اولياء و دوستان خدا نه ترسى [از آينده] دارند و نه غمى از [گذشته]* ... آنها در زندگى دنيا و در آخرت شاد و مسرورند).(7)

مبارزه با مواد مخدر از شعار تا عمل
متأسفانه بعداز سه دهه از تصویب سند بین المللی وین علیه گسترش مواد مخدر، این معضل بین المللی نه تنها حل نشده بلکه ابعاد بغرنج بسیار پیچیده تری یافته است. برای مثال طبق آمارها و گزارش های بین المللی در سال 2016، مصرف افیون هایی مانند ماری جوانا و حشیش و قرص‌های روانگردان نیز گسترش یافته و فقط در این سال 75 گونه جدید از قرص های روانگردان گزارش شده است.

موضوع جایگزینی کشت مزارع خشخاش با قهوه و کائوچو نیز تقریبا به فراموشی سپرده شده است. کمک‌های مالی کشورهای صنعتی در زمینه گسترش کشت محصولات جایگزین خشخاش بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳، تا ۷۱ در صد کاهش یافته است. 16 سال پس اشغال افغانستان توسط نیروهای آمریکایی، این کشور با بیش از 200 هزار هکتار زیر کشت، هنوز بزرگترین تولید کننده خشخاش جهان است. کشت این گیاه در سال های اخیر ۷۷ درصد افزایش یافته است در حالی که تخریب مزارع تولید تریاک خام نسبت به سال های پیش از آن، بیش از دوبرابر کاهش یافته است. بر اساس گمانه زنی‌های ادارات رسمی، بیش از نیم میلیون افغان در مزارع کشت خشخاش کار می کنند و این رقم، بیش از کل تعداد نیروهای امنیتی این کشور است!

به نظر می رسد این میزان از رشد مواد مخدر دو عامل مهم دارد: یکی سود مالی سرشار این تجارت این موارد که بنابر گزارش های بین المللی سالانه به عددی نزدیک به 400 میلیارد دلار می رسید و بسیاری از سیاستمداران جهان را به عنوان متولیان مبارزه با آن آلوده کرده است؛ دیگری به خدمت گرفته شدن این مواد افیونی در تهاجم فرهنگی کشورهای استعمارگر علیه جوامع و ملل مستقل به عنوان ابزاری برای تباهی آن جوامع و ملل.

منبع:
1.	از تو سوال مى كنند، مكارم شيرازى، ناصر. 
2.	استفتاءات جديد، مکارم شیرازی، ناصر.
3.	پيام قرآن‏، مکارم شیرازی، ناصر.
4.	الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام‏، منسوب به على بن موسى، امام هشتم عليه السلام‏.
5.	الكافی، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق‏.
پی نوشت:
تاریخ انتشار: « 1398/09/27 »
فهرست نظرات
*متن
*کد امنیتی http://makarem.ir
تعداد بازدیدکنندگان : 7839