Qadınlar üçün üzün bir hissəsini örtmək
Qadın üçün də üzün bir hissəsini örtmək üzü tamamilə örtmək hökmündədir?
Üzün bir hissəsini örtmək, ona niqab və ya burqə (rübənd) deməsələr, caizdir.
Qadının ərə gedəndən sonra uşağa baxmaq hüququ
Yenidən evlənmək vasitəsilə uşağa baxmaq (uşağı öz himayəsində saxlamaq) hüququnun qüvvədən düşməsində müvəqqəti evlənmə ilə daimi evlənmə arasında fərq varmı? Qadın öz ikinci ərindən talaq alarsa, ərə getməklə itirdiyi himayə (övladını himayə) hüququnu yenidən qaytara bilərmi?
İstər daimi evlilik olsun, istərsə müvəqqəti, ərə getdiyi zaman qadının uşağa baxmaq hüququ qüvvədən düşür. Amma müvəqqəti evliliyin müddəti qısa olsa, yalnız bu halda qüvvədən düşmür. İkinci ərindən talaq aldığı təqdirdə isə, uşağı saxlamaq hüququ ona qayıtmır. Baxmayaraq ki, ərlə arvadın bu barədə razılığa gəlməsi ehtiyat müstəhəbdir.
Şərtə əməl olunmayanda müamilənin öz-özünə pozulması
Zeyd bir imarəti kredit şəklində (pulunu hissə-hissə verməklə) digərinə satır və iki tərəf arasında belə qərara alınır ki, “hissə-hissə olan çeklər ödənməli və ya razılıq əldə olunmalıdır, əks halda müamilə pozulur. Binanın pulunun hamısı ödəniləndən sonra, satıcı notariusa gəlməli və sənədi alıcının adına keçirməlidir.” Sual budur ki, əgər alıcı çeklə ödəməli olduğu borcun bir hissəsini qərar qoyulmuş müddətdə ödəməsə, satıcı bu müamiləni poza bilərmi? Yaxud şərtə görə müamilənin nəticəsi öz-özünə pozulurmu? Yaxud da pozulmaq və pozmaq üçün heç bir yol yoxdur?
Məsələdə fərz olunduğu kimi, şərt pozulan halda satıcı özü üçün müamiləni pozmaq hüququ nəzərə almışdır və pozmağa haqqı var. Lakin əgər “nəticə şərti” şəklində demişdirsə, bu müamilə, nəticə şərtini səhih bilən şəxslərin nəzəriyyəsinə görə öz-özünə pozulur. Biz nəticə şərtində ehtiyat etdiyimizə görə, əhvət budur ki, belə yerdə müsalihə etsinlər (razılaşsınlar).
Həccin vacib həcc olmadığı və əmlakının üçdə birinin bu işlərin hamısı üçün kifayət etmədiyi təqdirdə, tərtiblə əməl etmək lazımdır.
Vəfat edən şəxs vəsinin öhdəsinə bir Quran xətmi qoymuş, vəsi də Quran tilavəti üçün başqa bir şəxsi əcir tutmuşdur. O şəxs Quranı xətm edəndən sonra vəsi onun pulunu verməkdən boyun qaçırarsa, meyitin vəsiyyətinə əməl olunmuşdurmu? Zəhmət haqqının verilmədiyi təqdirdə meyitə bir savab çatırmı?
Vəsiyyətə əməl olunmuşdur və savabı meyitə çatmışdır. Lakin vəsi borcludur.
Şəhidin varisləri həyat yoldaşı və atadan ibarətdirsə
Mənim qardaşım on iki il bundan öncə müharibədə itkin düşüb. O vaxt onun şəhid olması, yoxsa əsir düşməsi məlum deyildi. İndi on iki ildən sonra onun şəhid olması qəti və tam şəkildə aydın oldu. Bu şəhidin arvadı var idi, amma övladı yoxdur. Xahiş edirik ki, aşağıdakı suallara cavab verəsiniz: 1) Bu şəhidin məvacibi bu on iki il ərzində həyat yoldaşı tərəfindən bütövlükdə alınmış və xərclənmişdir. Bu məvacibin hamısı onun idimi, yainki, onun bir hissəsi irs ünvanı ilə şəhidin atasına, anasına, qardaşına və bacısına çatır?
Onun məvacibi arvadına aid olmuşdur. 2) Hal-hazırda onun şəhid olmasının qəti şəkildə məlum olduğunu nəzərə alsaq, şəhidin işlədiyi idarədən “qan pulu” və ya “qəramət” adı ilə verilən bir miqdar pul kimə çatmalıdır?
Müamiləni pozmaq haqqını almaq
Bir şəxs digərindən bağ alır və onun pulunun yarısını ödəyir, digər yarısını isə notariusa saxlayıb, şərt edirlər ki, hər kəs peşman olsa, digərinə 1 milyon tümən versin. Bir neçə gündən sonra satıcı peşman olur və müamiləni pozur. Bu fəsx işi səhihdirmi?
Onun fəsxi (pozması) səhihdir və bir milyon tüməni alıcıya verməlidir.
Şirin sularda yaşayan xərçəng və şahmeyqu
Zoologiya mütəxəssislərinin dediklərinə görə ölkəmizin cənub sularında “Şahmeyqu” deyilən uzun xərçəng, habelə Ənzəli bataqlıqlarının şirin sularında və ona bağlı çaylarda, eləcə də ölkə daxilində olan bəzi şirin sularsa “Şirin su xərçəngi” deyilən bir növ uzun xərçəng yaşayır ki, bədən quruluşuna görə meyquya (xırda dəniz xərçənglərinə) çox oxşarlıqları var. Zahiri quruluşuna görə “Şahmeyqu” və “Şirin su xərçəngi” ilə dəniz və çayların kənarında yaşayan, girdə və yastı bədən quruluşuna malik olan adi məşhur xərçənglər arasında böyük fərq vardır. Bunlar halaldır, yoxsa haram?
Şəriət hökmü bu kimi hallarda mövzunun xalq arasında təsdiqlənməsinə tabedir. Ona xərçəng deyilirsə, haramdır, amma əgər krevet (rubiyan, meyqu) adı ilə məşhurdursa halaldır. Bu mövzunu aydınlaşdırmaq üçün balıqçılara müraciət edin.
Dovşan əti
Dovşan ətinin yeyilməsinin hökmü nədir?
Mütləq (qeydsiz-şərtsiz) olaraq haramdır.
Manto geymək
Manto geyinməyin hökmü nədir? Manto zinət paltarlarından sayılırmı?
Zinət paltarlarını geyinməyin işkalı var. Lakin adi mantolar zinət üçün deyil. Hərçənd çadra daha məhfuz və daha yaxşıdır, lakin üz və əllərdən (biləkdən aşağı) başqa bədəni bütövlükdə örtən paltar kifayətdir.
Manto geymək
Manto geyinməyin hökmü nədir? Manto zinət paltarlarından sayılırmı?
Zinət paltarlarını geyinməyin işkalı var. Lakin adi mantolar zinət üçün deyil. Hərçənd çadra daha məhfuz və daha yaxşıdır, lakin üz və əllərdən (biləkdən aşağı) başqa bədəni bütövlükdə örtən paltar kifayətdir.
Spirtli içkiləri saxlamaq
Haramdır və təzirə (qazının təyin etdiyi cəza növünə) səbəb olur. Yalnız mühüm bir hədəf üçün olan hallarda və ya onun sirkəyə çevirmək istəsələr, eybi yoxdur.
Sizin mübarək nəzərinizə görə spirtli içkiləri saxlamağın hökmü nədir?
Talağı verilmiş anaya oğlundan çatan irs
Bir qadın iyirmi beş ilə bundan qabaq ərindən talaq almışdır və onun ərindən bir oğlu və bir qızı vardır. Kişi isə başqa bir qadınla evlənmiş və ondan da bir qızı vardır. Ona da iyirmi il bundan öncə talaq vermiş və üçüncü qadınla evlənmişdir. Ata və oğlu avtomobil qəzasında vəfat etmişdir, onların hansının daha tez öldüyü məlum deyil. Talaq alan qadın iddia edir ki, oğlunun heç bir əmlakı yoxdur. O, atası ilə bir yerdə yaşayırdı və subay idi. Ona atasından irs çatmalı və bu irs ona verilməlidir. Ona irs çatırmı? (Qeyd etmək lazımdır ki, atanın aşağıdakı varisləri var: iki qızı, anası və hal-hazırda onun evində yaşayan arvadı.)
Bu kişinin irsi iki qıza, avtomobil qəzasına düşən oğlana, həyat yoldaşına və anasına çatır. İrsin səkkizdə bir hissəsi həyat yoldaşına, altıda bir hissəsi anasına çatır. Yerdə qalanı 4 hissəyə bölünür: iki hissəsi avtomobil qəzasına düşən oğlana və (varisinin yalnız anası olduğu təqdirdə) onun tərəfindən anasına çatır. Qızlarından hər birinə isə bir pay çatır.
Şərikliyin pozulması
Aldığı maşının qiymətini ödəmək üçün yüz min tümən pula ehtiyacı olan şəxs öz dostuna müraciət etmiş və bu pulu ondan almış və onun pulu qaytarılan zaman öz dəyərini itirməməsi üçün onu maşının altıda bir hissəsinə şərik etmişdir. Bu işin hökmü nədir? Bu müamiləni poza bilərmi?
Əgər maşının altıda bir hissəsinə dair onun müamiləsi ciddi imişsə, müamilə səhihdir və onu öz tərəfindən (bir tərəfli) poza bilməz. Əgər müamilə zahiri imişsə, öz pulunun miqdarından (yüz min tüməndən) artıq bir şey tələb etməyə haqqı yoxdur.
Qəbir açılmadan cənazənin köçürülməsi
Qəbir qazılmadan cənazənin köçürülməsi caizdirmi?
Camaatın nəzərində meyyitə hörmətsizlik olmasa, onu başqa bir məkana köçürə bilərsiniz. Lakin yaxşı olar ki, onun yerini dəyişməyəsiniz.
