Namazın qunutunda üzüyü çevirmək
Namazın qunutunda üzüyü (qaşını səmaya tərəf) çevirməyin savabı varmı?
Bəzi hədislərdən bu işin müstəhəb olması başa düşülür.
Musiqi alət və vəsaitləri
Toy məclisləri kimi eyş-işrət məclislərində istifadə olunmayan setar, səntur və s. qəbildən olan musiqi alətlərinin şəri hökmü nədir?
Əksər hallarda haram məqsədlər üçün istifadə olunan hər bir aləti düzəltmək və alıb-satmaq haramdır. Əgər müştərək (haram-halal arasında) alət olsa, caizdir.
Xarabalığa çevrilmiş hamamın yerindən məscid üçün istifadə
Larestanın Şərqveyh adlı kəndində qədimi bir hamam var ki, təxminən 20 ildir istifadəsiz qalıb. Möminlərdən biri onu uçurub və ora boş torpaq halına düşmüşdür. Bu torpaq sözü gedən kəndin came məscidinin yanında yerləşir. İcazə verirsiniz ki, o torpağın bir hissəsini məscidə tualet və təharətxana inşa edək, qalanını camaatın keçməsi üçün yol kimi ayıraq?
Əgər onun binasının yenidən inşasına ümid yoxdursa, habelə o kənddə başqa hamama ehtiyac yoxdursa ki, bu yeri satıb ona sərf etsinlər, bu halda yazdığınız şeyləri həyata keçirə bilərsiniz.
Ümumi qəbiristanlıqda məqbərənin inşası
Şiraz şəhərinin “Darur-rəhmə” qəbiristanlığında dəfn olunmuş bir şəxs ürfan və seyr-sülük əhli olduğu üçün – istər həyatı zamanı,istərsə də ölümündən sonra – çoxlu tərəfdarlara malikdir. Son zamanlar müridləri onun Xacə Şiraziyə böyük məhəbbəti olduğuna görə onun da qəbri üstündə Hafizin məqbərəsinə bənzər bir məqbərə ucaltmışlar. Bu məqbərə onun ardıclılarının ziyarətgahına çevrilmişdir. Bu iş çoxlarının etirazına səbəb olmuş və bu dəftərxanaya müraciət etmişlər ki, bu məqbərəni götürək. Bu səbəbdən xahiş edirik ki, öz mübarək nəzərinizi yazılı şəkildə buyurasınız.
Ümumi şəkildə vəqf edilmiş və hamıya aid olan qəbiristanlıqdan bu şəkildə istifadə etmək caiz deyil.
Vəqf idarəsinin işçiləri üçün vəqf olunan əmlakların gəlirlərindən istifadə
Vəqf kimi gözəl sünnətə geniş yer vermək üçün müəyyən məbləğdə pulu işçilərin idarə və iş xərclərinə sərf etmək lazımdır ki, heç bir vəqfnamədə belə hallara işarə edilməmişdir. Sualımız budur ki, vəqf olunmuş əmlaklardan, xüsusilə vəqf idarəsinin nəzarəti altında olan imkanlı vəqf əmlaklarından əldə olunan gəlirlərin sərf olunma üsulunda dəyişiklik etməklə müəyyən məbləğdə pulu sözü gedən xərclərə sərf etmək olarmı?
Belə işlərin diqqət və ehtiyatla yerinə yetirildiyi təqdirdə xeyirxah işlərdən biri sayıldığını nəzərə alsaq, xərcləri ümumi olan vəqf əmlaklarından istifadə etmək olar. Bu şərtlə ki, vəqf idarəsinin məsul işçiləri öz vəzifələrini dəqiqliklə yerinə yetirsinlər.
Məscidin köhnə xalçalarının daha yaxşısı ilə əvəz olunması
Məscid üçün alınan və ya vəqf olunan xalçalar hal-hazırda istifadə üçün yararlı olsalar da bir-birlərinə uyğun deyillər. Onların birinin özünə məxsus forması vardır. Sual budur ki, belə xalçaları satıb yerinə eyni şəkilli, daha gözəl və bir-birinə uyğun xalçalar almaq olarmı?
Vəqf olunmuş xalçaları satmaq olmaz. Amma istifadəyə yararsız olarsa, eybi yoxdur.
Tikili süni bədən üzvlərindən istifadə
Ehram halında tikilmiş dəri parça ilə bədənə bağlanan süni ayaq və əllərdən istifadə etməyin kəffarəsi varmı?
Eybi yoxdur və kəffarəsi də yoxdur.
Naməhrəmə əlcəklə əl verib görüşmək
Qadın əlcəklə naməhrəm kişiyə əl verib görüşə bilərmi?
Zərurəti olmaca, bu işin tərk olunması daha yaxşıdır.
Ehtiyac duyulmayan kitabların xümsü.
Dini tələbələr elmi hövzədə təhsil alarkən özlərinə lazım olan tarixi və s. mövzularda kitablar və lazım olan digər şeylər alırlar. Almasalar, sonradan bunları əldə edə bilməyəcəklər və ya misal üçün, çox bahalaşacaqdır. Hər bir halda sonradan problemlər yaranacaqdır. Buna görə də imkan daxilində çalışırlar ki, ucuz qiymətə alsınlar. Lakin bunların hamısını hələlik mütaliə edə bilmirlər. Aşağısı bir il və ya iki il ərzində mütaliəsiz qalır. Bunlara xüms düşürmü? Düşürsə alınma tarixinin qiyməti ilə hesablanmalıdır, yoxsa hazırkı qiymətlərlə?
Ehtiyac duyulmayanlara xüms düşür və meyar günün qiymətidir.
On ikisinə keçən gecə rəmyi-cəmərat
Qoca və üzrü olan adamlar (Zil-həccənin) on ikisinə keçən gecə, gecə yarısından sonra Minadan Cəmarata gətirilir və sabahın əməllərini yerinə yetirirlər. Sonra onları Məkkəyə aparırlar və həmin gecədə sonrakı əməlləri yerinə yetirirlər. Üzrü olmayan şəxslər də rəmyi-cəmərat əməllərindən başqa belə etmişlər ki, onu (rəmyi-cəmərat əməllərini) yerinə yetirmək üçün sabahı gün qayıtmışlar. Onların əməlləri düzdürmü?
Məkkə əməllərini (iki təvaf və səy əməli) yerinə yetirmək, üzrü olmayan şəxslər üçün on ikisinə keçən gecə, hətta on birinə keçən gecə, gecə yarısından sonra da caizdir.
Vəlinin xəbəri olmadan evlənmək təklifi
Müvəqqəti evlənmək niyyətində olan bir şəxs qızın vəlisinin xəbəri olmadan ona evlənmək təklif edə bilərmi? Qızın bakirə və dul qadın olduğu iki şəkildə şəriət hökmünün nə olduğunu bəyan edin.
Evlənmək təklifinin heç bir şəkildə maneəsi yoxdur. Lakin vəlisinin icazəsi olmadan bakirə qızla nikah bağlamağın işkalı var. Amma dul qadında (ərə gedib boşanan, əri ölən) əqd siğəsini oxunmasında iki tərəfin razılığı kifayətdir.
Rəqsə tamaşa etmək
Rəqsə tamaşa etmək caizdirmi?
Rəqsə tamaşa etmək onun özünün hökmündədir.
Vəqf olunmuş yerlərin gəlirlərinin sərf olunma yerlərini dəyişmək
Vəqf olunmuş şeylərdən əldə olunan gəlirlər hansı yerlərdə istifadəyə çatdırılmalıdır və hansı hallarda onların sərf olunma yerlərini dəyişmək mümkündür?
Qəti qaydalara və məşhur - الوقوف على حسب ما یوقفها اهلها – hədisinə əsasən vəqf olun şeydən əldə olunan gəliri vəqfnamədə qeyd olunanlara əsasən sərf etmək lazımdır. Yalnız bir və ya bir neçəsinə əməl etmək mümkün olmayan bəndləri istisna etmək olar, məsələn, mis qab-qacaq indiki əsrdə digər qab-qacaqla əvəz olunacaqdır.
Tikişi olan ayaqqabılarla ehram
Tikişi olan və ayaqların üstünü örtməyən ayaqqabı ilə ehram bağlamaq caizdirmi?
Bəli, caizdir. Lakin yaxşı olar ki, kişilər ehram halında belə ayaqqabı geyməsinlər.
