Təmətto ümrəsinin təqsir əməlini yerinə yetirməyən şəxs
Bir şəxs həcc ehramından sonra, Ərəfatda yəqin etsə ki, ümrədə “təqsir” əməlini yerinə yetirməmişdir, nə etməlidir?
Əgər “təqsir” əməlini unutsa və həcc əmməllərini yerinə yetirmək üçün getsə (yəni, ehram bağlayıb Ərəfata getsə), onun ümrəsi və həcci səhihdir və boynunda heç bir şey yoxdur. Lakin daha yaxşı olar ki, kəffarə olaraq bir qoyun kəssin.
İki cümə namazının arasında olan məsafənin meyarı
İki cümə namazı arasında şərt olan məsafə, camaatın gedib-gələn yolu ilə hesablanır, yoxsa hava yolu ilə hesablanır? Bu məsələnin dəlili nədir?
Burada meyar yerlə olan yoldur. Dəlili də “İtlaqların adi yollara insirafı”-dır (Yəni “yol” sözünü qeydsiz-şərtsiz deyəndə, camaatın getdiyi adi yol mənasına olmasınadır). Xüsusilə, düz xətt üzrə olan hava yolu camaatın gedib-gəldiyi adi yoldan adətən, daha qısadır. Meyar düz yol (hava yolu) olsaydı, hədislərdə aydınlıqla deyilərdi.
Karvan xidmətçilərinin hərəmdən kənara gedib-gəlmələri
Məkkeyi-Mükərrəmədə ət verilən məkan təxminən Tən’im məscidindən 1 kilometr məsafədə yerləşir. Xidmətçi qrupların karvanlara ət almaq üçün həmin məntəqəyə gedib-gəlməyə məcbur olduqlarını nəzərə alsaq, onların təməttö ümrələri və ya vacib həcləri işkallı olurmu? Bu məsələnin hökmü müstəhəbbi və ya naib ilaraq həcc yerinə yetirənlər üçün necədir?
Təməttö ümrəsini yerinə yetirəndən sonra belə məntəqələrə gedib gələ bilər. Müfrədə ümrədə isə, əgər ümrəni yerinə yetirdiyi ay qurtarmamış, xaric olub qayıtsa, ümrəni təkrar etmək lazım deyil. Amma sonrakı ayda qayıtsa sözü gedən Tənim məscidində ehram bağlayıb ümrə yerinə yetirməlidir.
Suvarılan buğdanın zəkat nisabı
Suvarılan ərazilərdəki buğdanın zəkat miqdarını və onun nisab həddini bəyan edin.
Onun zəkatı 1/20-dir (5%). Nisab miqdarı isə sair növlərdəki kimi 847 kiloqramdır.
Taksidə piş işlərdən çəkindirmə
Taksiyə minəndə sürücü qeyri-dini mahnı kasetini qoysa, belə bir şəraitdə bizim vəzifəmiz nədir?
Nəhy əz münkər etməlisiniz, qəbul etməsə, maşından düşməlisiniz. Yalnız ciddi çətinlik yaranarsa, bunu etməyə bilərsiniz.
Müstəhəb oruc üçün valideynin icazəsi
Mən İmam Xomeyninin (rəhiməhullah) müqəllidi olmuşam və cənab ustadın fitvasına əsasən ona təqliddə qalmışam. O, müstəhəbbi oruc bölməsində yazır ki, bu iş atanın, ananın və babanın narahatçılığına səbəb olarsa, caiz deyil. Digər tərəfdən də mənim evlənməyə imkanım yoxdur və haram yoldan çəkinmək üçün tənha yolu müstəhəb oruc tutmaqda görürəm. Lakin ana və atam mənim müstəhəb oruc tutmağıma razı deyillər. Onları bunun üçün razı sala bilmirəm. Belə bir şəraitdə ata və ananın razılığını nəzərə almadan oruc tutmaq olarmı?
Sualın fərz olunduğu halda müstəhəb oruc tutmaq sizə caizdir. Lakin mümkün qədər onların razılığını əldə etməyə çalışın.
Karvan işçilərinin hərəmdən kənara gedib-gəlmələri
Təməttö ümrəsindən sonra həcc karvanının məsul işçiləri hacıların çadırlarını təyin etmək və onların azuqələrini aparmaq üçün bir neçə dəfə təməttö həccinin ehramı olmadan Ərəfata və Minaya gedib gəlirlər. Onların hökmünü bəyan edin?
Caizdir. Əgər məşəqqəti olmasa, həcc ehramı bağlasınlar.
Səfərdə nafilə namazı
Səfərdə götürülmüş nafilə namazlarını yerinə yetirməyi savabının az olması kimi qələmə vermək olar, yoxsa bidət kimi?
Bu nafilələri yerinə yetirmək şəri hökm deyildir.
Torpaq sahəsinin pulunun qalan məbləğinin günün qiyməti ilə ödənilməsi
Bir şəxs torpaq sahəsini 130 min tümən məbləğinə satmışdır. Alıcı isə bu məbləğin yalnız 50 min tümənini satıcıya təhvil vermişdir. İndi on dörd il keçəndə sonra torpaq bahalanmış və müştəri torpağın sahibi olduğunu iddia edir. Halbuki, birinci gündən bəri, torpaq sahəsinin dəyərinin əsas hissəsi olan 80 min tüməni torpaq sahibinə təhvil verməmişdir. Nəticədə torpağı satan iddia edir ki, “pulun təxiri” ixtiyar haqqına əsasən, hətta pulun ödənilməməyi səbəbindən əmlak qayıtmış və özünə məxsusdur. Müştəri də iddia edir ki, əmlak bütövlükdə ona məxsusdur. Məsələnin hökmü necədir?
Təxir ixtiyarı belə hallara aid deyil. Torpaq sahəsi müştəriyə məxsusdur. Lakin bu müddətdə torpaqların qiyməti arasında böyük fərq yarandığına görə ehtiyat vacib budur ki, 80 min tümən məbləğində pulun əvəzini torpaq sahələrinin bugünkü qiymətini nəzərə almaqla versin və yaxud satıcını razı salsın
Qiraətdən sonra "kəzalikəllahu rəbbi" zikri
İkinci rükətdə imam “Tovhid” surəsini oxuyub qurtarandan sonra məmumun "kəzalikəllahu rəbbi" deməsi caizdirmi?
Mütləq zikr (yəni ümumiyyətlə zikr olan bir kəlmə) niyyəti ilə maneəsi yoxdur.
Səfərin şəri məsafədə olmasında şəkk
Bir kəsin yaşadığı yerlə sahib olduğu mülk arasında məsafə dəqiq məlum deyil. Yolun neçə kilometr olduğunu müəyyənləşdirməyib. Lakin adi halda iki saatlıq yoldur. O mülkdə onun və uşaqlarının namazlarının hökmü nədir?
Mümkündürsə, araşdırma aparsın. Əgər araşdırmaq mümkün deyilsə, məsafənin nə qədər olması şübhəlidir: namazını tamam qılsın.
Səyi Mərvədən başlamaq
Bir şəxs Səfa və Mərvədə səy edəndən bir neçə gün sonra və ikinci ehramdan öncə, səyi Mərvədən başlayıb Səfada bitirdiyini başa düşmüşdür. Belə halda səyi təkrar yerinə yetirmək lazımdırmı?
Məsələni bilməmək üzündən olarsa, səyi yenidən yerinə yetirməlidir. Əgər səhv və unutqanlıq üzündən olsa, Səfadan Mərvəyə bir dövrə yerinə yetirməyin kifayət etməsi ehtimalı uzaq görüş deyil. Lakin ehtiyat budur ki, mafiz-zimmə (öhdəsində olmaq) qəsdi ilə yeddi dövrə yerinə yetirsin.
