مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كار بسيار بدى کرده‌اند، ولى دیه‌ای بر آن‌ها نيست.

پيوند در چنين فرضى جايز، بلكه واجب است؛ و بعدازاینکه جزء بدن شد، براى نماز اشكالى ندارد؛ و در فرض مسئله که میت غیرمسلمان است، دیه‌ای ندارد.

هرگاه كار او موجب نقصى براى آن بچه نشده ضامن نيست، ولى بدون اجازه نبايد چنين كارى كند.

اگر زندگى آن بيمار متوقف بر اين كار باشد، واجب است.

درصورتی‌که در مسئله زايمان خلافى از عامل (دكتر زايمان) سر نزده و سهل‌انگاری و کوتاهی نکرده، ضامن نيست.

درصورتی‌که نجات جان يا عضو مهم مسلمانى متوقف بر اين كار باشد اشكالى ندارد و چنانچه بعدآ اولياى ميّت پيدا شوند شايسته است در صورت اطّلاع يافتن از موضوع رضايت آن‌ها جلب شود.

درصورتی‌که واقعاً کوتاهی کرده‌اند تعزیر دارند. ضامن نیست ولی در صورت کوتاهی تعزیر دارد.

پزشك گناه كرده و بايد تعزير شود.

هرگاه سبب نجات مسلمانى از بیمارى شدید چشم شود مانعى ندارد و بهتر است از کسان بیمار اجازه بگیرند.

اگر موجب نجات جان مسلمانی از مرگ يا بيمارى همی‌شود جايز است؛ و عدم رضايت ولی میت مشكلى ايجاد نمی‌کند و فرقى بين مجهول‌الهویه و غير آن نيست; ولى احتياط صرف ديه آن در خيرات براى ميّت است.

درصورتی‌که اين مسئله به مريض تفهيم شود كه چنين خطرى ممكن است در پيش باشد و مريض راضى شود، يا وقوع چنين مطلبى بسيار نادر باشد، طبيب ضامن نيست.

درصورتی‌که پزشك وظيفه خود را طبق ضوابط انجام داده باشد، مسئولیتی ندارد و مدیون نیست.

در فرض مسئله اشكالى ندارد.

بهترين راه براى حلّ مشكل پزشكان ازنظر ضمان شرعى اين است كه از طريق رسانه‌های گروهى و طرقِ ديگرِ اعلان ‌همگانى، اعلام شود كه پزشكان نهايت سعى و كوشش و دقّت خود را براى درمان بيماران به كار می‌گیرند، ولى با توجّه به جهات مختلف، اعم از كمبودهاى علم پزشكى و وسايل شناخت بیماری‌ها و اختلاف وضع جسمى و روحى بيماران و خطاهاى احتمالى كه در طبيعت هر انسانى نهفته است، ممكن است عوارضى پيش آيد، پزشكان در برابر آن مسئول نيستند; و مراجعه به پزشك به معناى قبول اين رفع مسئولیت است. البتّه در برابر عوارضى كه براثر سهل‌انگاری و تقصير حاصل شود، مسئولیت آن‌ها به قوّت خود باقى است. اين اعلان ممكن است به‌صورت تابلويى در تمام مطب‌ها و بیمارستان‌ها نيز نصب شود، به‌طوری‌که به همه مراجعين تفهيم گردد و در مورد جرّاحی‌های مهم برائت خصوصى نيز گرفته شود.

درصورتی‌که حفظ جان مسلمان يا حفظ عضو مهمی از آن منوط به پيوند باشد، جايز است؛ و در اين صورت، اجازه شخص متوفی و اولياى دم او لازم نيست; هرچند گرفتن اجازه بهتر است؛ و احتياط آن است كه ديه را بپردازد.