مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

ماهى و حيوانات ديگرى را كه از دريا مى‏گيرند خمس ندارد، ولى جزء درآمد كسب حساب می‌شود كه اگر در آخر سال چيزى از آن يا قيمت آن اضافه بماند خمس دارد.

مالى را كه از انسان غصب کرده‌اند و نمى‏تواند در آن تصرّف كند زكات ندارد و همچنين هرگاه زراعتى غصب شده و موقعى كه زكات آن واجب می‌شود در دست غاصب باشد، اگر بعداً به مالكش برگردد زكات ندارد.

غلاتی كه زكات آن‌ها را داده، اگرچند سال هم نزد او بماند زكات ندارد.

هرگاه مالى به دست انسان از شخص كافر، يا كسى كه عقيده به خمس ندارد از طريق تجارت يا غير آن بيايد، دادن خمس آن واجب نيست، امّا اگر عقيده به خمس دارد ولى خمس آن را نداده، دادن خمس آن واجب است.

اموالی كه به‌عنوان ارث به انسان مى‏رسد مشمول خمس نيست، حتی اگر تبدیل به پول نقد شود، مگر اين‏كه بداند شخص میت خمس آن را نداده، یا به خاطر ساير اموالش بدهكار خمس است؛ و اگر مال ارث ترقی قیمت پیدا کند و سال خمسی بر آن بگذرد مقدار تفاوت آن خمس دارد.

لوازم‌آرایشی در حدّ معقول جزء مؤونه است و هرگاه چیزى از آن در آخر سال اضافه بیاید خمس دارد؛ و این در صورتى است که باقیمانده واقعاً قیمت داشته باشد.

لباس‌هاى متعدّد و همچنین انگشتر و زیورآلات و وسایل مختلف زندگى، اگر همه آن‌ها موردنیاز و در حدّشان او باشد و از درآمد همان سال تهیه‌شده باشد خمس ندارد، ولى اگر زائد بر نیاز و شأن باشد، مقدار زیادى خمس دارد.

به كسى كه ادّعاى احتياج مى‏كند نمى‏توان زكات فطره داد، مگر آن‌که اطمينان حاصل گردد كه او فقير است، يا لااقل از ظاهر حالش گمان پيدا شود و يا بداند سابقاً فقير بوده و رفع فقر او ثابت نشده باشد.

به کسی که ادعای احتیاج می کند نمی توان زکات فطره داد، مگر آن که اطمینان حاصل گردد که او فقیر است، یا لااقل از ظاهر حالش گمان پیدا شود و یا بداند سابقاً فقیر بوده و رفع فقر او ثابت نشده باشد.

کسانى که قبر یا کفن از قبل براى خود تهیّه می‌کنند چنانچه سال بر آن بگذرد خمس دارد.

لازم است قبل از اقتدا تذکر دهد تا امام متوجه شود سپس اقتدا کند.

در صورتی که شخص صالحی بوده مانعی ندارد.‌

هرگاه مسلمانان به اذن نایب خاص، یا نایب عام امام (علیه‌السلام) اقدام به جنگ بر ضد کفّار کنند و غنائمی به دست آورند احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازند.

هرگاه مسلمانان به دستور امام معصوم با كفّار جنگ كنند و چيزهايى در جنگ به دست آورند بايد خمس آن را بدهند، امّا مخارجى را كه براى حفظ غنيمت و حمل‌ونقل آن کرده‌اند از آن كم می‌شود.

شهريه و مرجوعى خمس ندارد و در روايتى آمده است كه فرمودند: «لا خمس فى ما ادّى إليک صاحب الخمس: در آنچه صاحب خمس (امام معصوم يا نائب او) به تو می‌دهند خمس نیست».