مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هر یک از جراحات یک دیه‌یا ارش دارد.

چانه در حکم صورت است.

اگر کبودى متّصل واحدى بوده باشد، یک جنایت محسوب مى شود. و اگر دو کبودى جداگانه از هم باشد، دو جنایت حساب مى شود.

التیام تأثیری ندارد ولى افزایش اگر نتیجه عادى و غیرقابل‌اجتناب جنایت باشد، تأثیر دارد.

چنانچه وارد فضاى خالى داخل بشود، جائفه است.

نافذه آن است که به مقدار کافى در بدن نفوذ کند خواه مثل ماهیچه‌ها باشد، یا مواردى که استخوان است و از کنار استخوان به مقدارى که عرفا نفوذ نامیده شود بگذرد و در موارد شک حکم نافذه جارى نمی‌شود.

قدر مسلّم از نافذه مواردى است که آلت جارحه به مقدار قابل‌ملاحظه‌ای در بدن نفوذ کند؛ مانند نیزه، خنجر، چاقو امثال آن، امّا جراحت وارده به یک انگشت، یا لب، یا مانند آن، مصداق نافذه نیست.

در صورتى که فقط مى دانید سر او زخم شده و بیشتر از آن را یقین ندارید، دیه آن قیمت یک شتر است و در صورتى که به مجنىّ علیه دسترسى ندارید، به نیّت او دیه اش را به فقیرى صدقه مى دهید، مگر این که یقین داشته باشید که او از شما راضى شده است.

درصورتی‌که نتیجه آن ازکارافتادگی نسبى آن عضو باشد، باید محاسبه شود.

تنها ارش پاره شدن پوسته مغز را، علاوه بر دیه مامومه، باید بپردازد.

در فرض سؤال جراحت اضافى، ارش دارد.

این جراحت ظاهراً مصداق نافذه است که دیه آن در روایات معتبره صد دینار تعیین‌شده است.

این جراحت دامیه نام دارد و دیه آن در غیر سروصورت، یک شتر یا قیمت آن است و درصورتی‌که به مجنىّ علیه دسترسى ندارد، دیه‌اش را به نیّت او به فقیرى صدقه می‌دهد، مگر اینکه یقین داشته باشد که او از شخص راضى شده است.

چنانچه بر اعضاى تناسلى جراحتی وارد شود، همانند سایر جراحات بدن است که تقسیم به انواع مختلف حارصه و دامیه الى آخر می‌شود، اما اگر باعث ایجاد نقص در عملکرد و ناقص شدن آلت تناسلی شود اگر صدمه کلی است دیه کامل دارد و الا به نسبت صدمه واردشده ارش دارد.

در این‌گونه موارد که علاوه بر دیه ایجاد یک جراحت جایفه، به اعضاى درونى مانند روده‌ها صدمه وارد می‌شود، نسبت به آن مقدار اضافه باید ارش داده شود.