مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مازاد ثلث مطابق قانون ارث بین ورثه تقسیم می شود.

وصیت تنها در ثلث اموال صحیح است و بقیه آن را به حاکم شرع تحویل می دهند.

درصورتی‌که این وصیت به‌ضمیمه سایر وصایای میّت بیش از ثلت اموال وی نباشد عمل به آن لازم است؛ یعنی اضافه سهم دختران از ثلث پرداخته می‌شود؛ و اگر اضافه بر ثلث باشد، تنها به مقدار ثلث جایز است.

هزینه کفن‌ودفن متعارف مقدّم بر همه‌چیز است، ولى مراسم ختم و یادبود جزء واجبات نیست. همچنین نفقه اولاد صغیر اگر قبلاً پرداخت‌نشده، جزء دیون محسوب نمی‌شود. هزینه نماز و روزه را نیز نمی‌توان از اموال میّت برداشت. بقیّه دیون در یک ردیف قرار دارند و باید به نسبت برداشته شود.

بدهى از کل ماترک پرداخت می‌شود.

در مورد مرتد فطری: اگر ارتداد او در دادگاه اسلام ثابت شود، محکوم‌به اعدام خواهد شد و اموال او به‌عنوان ارث به ورثه مسلمان او می‌رسد و همسرش از او جدا خواهد شد و حتى توبه كردن او نمی‌تواند جلوی اين احكام شديد را بگيرد، هرچند اگر واقعاً توبه كند در پيشگاه خداوند قبول می‌شود.اما مرتد ملی چند حکم متفاوت با مرتد فطری دارد. نخست اینکه اول او را توبه می‌دهند اگر توبه نکرد حکم قتل اجرا می‌شود دیگر اینکه اموال او میان ورثه تقسیم نمی‌شود مگر زمانی که بمیرد یا کشته شود سوم اینکه زوجه‌اش عده طلاق نگه می‌دارد از همان زمان که ارتداد حاصل شد در حالیکه زوجه مرتد فطری عده وفات نگه می‌دارد.

مسلمان از كافر ارث می‌برد، ولى كافر اگرچه پدر يا پسر ميّت باشد از مسلمان ارث نمی‌برد.

اين فرزند متعلّق به صاحبان نطفه و با آنها محرم است و از آنها ارث‏ می‌برد؛ و مورد مادر جانشين به‌منزله فرزند رضاعى او است، بلكه در بعضى جهات نسبت به آن اولويت دارد؛ چرا كه تمام گوشت و استخوان او از وى روييده است. بنابراين حرام است كه بعداً با آن زن و فرزندان او ازدواج كند، امّا ارث‏ نمى‏برد.

اين كار جايز نيست و اگر فرزندى متولّد شود در بسيارى از احكام تابع صاحبان نطفه است؛ ولى از آنها ارث‏ نمى‏برد.

تشخیص موضوع بر عهده متخصصین است ولی هرگاه زنده متولد شود از صاحبان نطفه ارث می‌برد.

ديه جنين به پدر و مادرش مى‌رسد و هرکدام از آنها كه در سقط شركت داشته از ديه ارث نمى‌برد و تمام آن به ديگرى مى‌رسد و اگر هر دو در سقط شركت داشته‌اند ديه به پدربزرگ و مادربزرگ پدرى و مادرى و برادران و خواهران جنين مى‌رسد و طبق قانون ارث تقسيم می‌شود و اگر آنها رضايت دهند مشكل حل می‌شود.

هرگاه از ميّت فرزندى در شكم مادر باشد و در طبقه او وارث ديگرى نيز مانند اولاد و پدر و مادر وجود داشته باشد، بايد هنگام تقسيم براى بچه‌ای كه در شكم مادر است سهم دو پسر را كنار بگذارند، هرگاه زنده به دنيا آمد ارث می‌برد و چنانچه مثلاً يك پسر يا يك دختر به دنيا آيد زيادى را ورثه بين خودشان تقسيم مى‏كنند و اگر در طبقه او وارث ديگرى نباشد هرگاه حمل زنده متولد شود تمام مال به او مى‏رسد و الّا ميان ساير ورثه تقسيم می‌گردد؛ بنابراین جنین فی‌نفسه نه مالک می‌شود و نه ارث می‌برد.

در اینگونه موارد مالکان آپارتمان در زمین مزبور به‌طور مشاع شریک‌اند و زن از اعیانی یعنی ساختنان آپارتمان ارث می‌برد.

اين مطلب صحيح نيست و هفده روايت بر عدم جواز ارث وارد شده و تنها يک روايت معارض دارد که نمی‌توان آن هفده روايت را در برابر يک روايت ناديده گرفت. ولي افراد می‌توانند از ثلث اموالشان براي همسران خود وصیت کنند که گاه بيش از ارث آنها نيز می‌شود.

زن از تمام اموال منقول شوهر ارث می‌برد، ولى از زمين و قيمت آن ارث نمى‏برد، خواه زمين خانه باشد يا باغ، يا زمين زراعتى و مانند آن و نيز از خود هوايى ساختمان ارث نمى‏برد، مثل بنا و درخت، امّا بايد هوايى را قيمت كنند و از قيمت آن سهم ارث او را بدهند.