مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

عمو و عمّه و دايى و خاله هر چه بالا روند و اولاد آنان هر چه پايين روند (البته هرکدام نزدیک‌ترند ارث می‌برند) و تا يك نفر از عمو و عمّه‌ها و دايى و خاله‌ها زنده‌اند اولاد آنان ارث نمى‏برند و تا اولاد آنها زنده‌اند اولاد آنها ارث نمى‏برند و تنها يك استثناء دارد و آن اين‏كه: اگر ميّت عموى پدرى و پسرعموی پدرى و مادرى داشته باشد، عموى پدرى ارث نمى‏برد و مال به پسرعموی پدر و مادرى مى‏رسد.

اگر عمو و عمّه و دايى و خاله خود ميّت و اولاد آنان وجود نداشته باشند نوبت به عمو و عمّه و دايى و خاله «پدر و مادر» ميّت می‌رسد و اگر این‌ها نباشند اولادشان ارث مى‏برند و اگر آنها هم نباشند عمو و عمّه و دايى و خاله «پدربزرگ و مادربزرگ» ميّت ارث مى‏برند و اگر آنها نباشند نوبت به اولادشان مى‏رسد.

هرگاه وارث فقط يك عمو يا يك عمّه است، چه پدر و مادرى باشد (يعنى با پدر ميّت از يك پدر مادر باشد) يا پدرى فقط، يا مادرى، تمام مال به او مى‏رسد

اگر وارث چند عمو یا چند عمّه باشند و همه پدر و مادرى يا پدرى باشند مال به‌طور مساوى ميان آنها تقسيم می‌شود

درصورتی‌که ميّت، خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان می‌رسد به این صورت که: 1. سهم برادرزاده و خواهرزاده مادرى به‌طور مساوى بين آنها تقسيم می‌شود؛ 2. سهم برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى چنان تقسيم می‌شود كه پسر دو برابر دختر می‌برد.تذکر: اگر برادرزاده پدرى يا پدر و مادرى، همه از يك برادر باشند احتياط آن است كه در مقدار تفاوت ميان پسر و دختر، باهم مصالحه كنند.

هرگاه وارث فقط يك جد يا يك جدّه است، چه پدرى باشد يا مادرى همه مال به او مى‏رسد و باوجود جد یا جدّۀ ميّت، پدرجد یا مادرجدّ او ارث نمى‏برد.

هرگاه وارث ميّت فقط جد و جدّه پدرى باشند، مال سه قسمت می‌شود دو قسمت را جد و يك قسمت را جدّه می‌برد و اگر جد و جدّه مادرى باشند مال به‌طور مساوى ميان آنها تقسيم می‌شود.

مال سه قسمت می‌شود، دو قسمت سهم جد يا جدّه پدرى است و يك قسمت سهم جد يا جدّه مادرى.

هرگاه وارث جد و جدّه پدرى و جد و جدّه مادرى باشد مال سه قسمت می‌شود يك قسمت آن را جد و جدّه مادرى، به‌طور مساوى بين خود تقسيم‏ مى‏كنند و دو قسمت آن را جد و جدّه پدرى طورى تقسيم مى‏كنند كه سهم جد دو برابر جدّه باشد.

اگر وارث فقط زن يا شوهر و جد و جدّه پدرى و جد و جدّه مادرى او باشند، زن يا شوهر، ارث خود را مى‏برند و يك قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جدّه مادرى مى‏دهند كه به‌طوری مساوى ميان خود تقسيم مى‏كنند و بقيّه به جد و جدّه پدرى مى‏رسد و سهم جد دو برابر جدّه است.

اگر وارث، جد يا جدّه مادرى (يا هر دو) با برادران مادرى باشد، جد در حكم يك برادر و جدّه در حكم يك خواهر است و مال را در ميان خود به‌طور مساوى تقسيم مى‏كنند.

باوجود خواهرزاده به عموزاده‌ها ارثى نمی‌رسد و اگر وارث دیگرى نیست، باید تمام مال را به همان خواهرزاده داد.

چنانچه ورثه منحصر به خواهر ابوینی و امی است مال بین آن دو طوری تقسیم می‌شود که سهم خواهر ابوینی دو برابر سهم خواهران است.

اگر ورثه «برادر و خواهر پدر و مادری» و «برادر و خواهر پدری» به همراه «برادر و خواهر مادری» باشند برادر و خواهر پدری ارث نمی‌برند و تقسیم ارث بین مابقی ورثه دو حالت دارد: اگر يك برادر یا يك خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى، بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏دهند و هر برادر دو برابر خواهر می‌برد. امّا اگر بيش از يك برادر يا يك خواهر مادرى باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به‌طور مساوى ميان خودشان تقسيم مى‏كنند و دو قسمت را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏دهند و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.

اگر ورثه «برادر و خواهر پدری» به همراه «برادر و خواهر مادری» باشند تقسیم ارث دو حالت دارد: اگر يك برادر یا يك خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى و بقيّه را به برادر و خواهر پدرى مى‏دهند و هر برادر دو برابر خواهر می‌برد. امّا اگر بيش از يك برادر يا يك خواهر مادرى باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به‌طور مساوى ميان خودشان تقسيم مى‏كنند و دو قسمت را به برادر و خواهر پدرى مى‏دهند و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.