مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه چيزهايى كه تیمم بر آن صحیح است پيدا نشود، بايد برگرد و غبارى كه روى لباس و مانند آن است تيمّم كند و چنانچه غبار پيدا نشود بايد بر گِل تيمّم كند و اگر گل هم پيدا نشود احتياط واجب آن است كه نماز را بدون تيمّم بخواند و بعداً قضاى آن را نيز به جا آورد و چنين كسى را «فاقد الطّهورين» نامند.

مبادرت صاحبان عذر به انجام عبادات در اول وقت در یک صورت جایز نیست و آن در جایی است که می دانند در آخر وقت عذر برطرف می شود و در سایر صور مجاز است.

كسى كه وظيفه‏اش تيمّم است نبايد پيش از وقت نماز تيمّم كند، ولى اگر براى كار واجب ديگر يا كار مستحبى تيمّم كند و تا وقت نماز عذرش باقى باشد مى‏تواند با همان تيمّم نماز بخواند.

بعد از نوبت اول یک وضو کافی است.

كسى كه وظيفه‏اش تيمّم است اگر براى كارى تيمّم كند تا تيمّم و عذر او باقى است مى‏تواند تمام كارهايى را كه وضو و غسل در آن شرط است به جا آورد، حتّى اگر تيمّم را به خاطر تنگى وقت نماز گرفته باشد دست گذاردن روى خط قرآن و مانند آن براى او جايز است.

كسى كه نمى‏تواند وضو بگيرد يا غسل كند جايز است نمازهاى مستحبى را با تيمّم بخواند، حتّى اگر مثلًا براى انجام نماز شب وقت تنگ است مى‏تواند تيمّم كند.

كسى كه با تيمّم نماز مى‏خواند مى‏تواند نماز قضا را نيز در آن حال با تيمّم بخواند، ولى هرگاه يقين دارد عذر او بزودى برطرف مى‏شود بايد صبر كند، همچنين بنابر احتياط واجب اگر اميد برطرف شدن عذر را بزودى دارد تأخير اندازد.

فردى كه تيمم دارد تمام كارهايى را كه فرد طاهر با غسل يا وضو، فعلش براى او مجاز است مى‏تواند انجام دهد، اعم از ورود به مسجد، لمس قرآن، ورود به مسجدالحرام، قرائت سوره‏هايى كه سجده واجب دارند، طواف و... اما اين قاعده يك استثنا دارد و آن تيمم براى تنگی وقت است كه اين تيمم فقط براى اقامه نماز فائده دارد.

هرگاه به جاى غسل تيمّم كند لازم نيست وضو بگيرد، يا تيمّم ديگرى بدل از وضو كند، خواه غسل جنابت باشد يا غسلهاى ديگر، ولى احتياط مستحب آن است كه در غسلهاى ديگر وضو بگيرد يا اگر نمى‏تواند تيمّم ديگرى بدل از وضو كند.

هرگاه چند غسل بر انسان واجب شود و نتواند غسل كند يك تيمّم به قصد همه آنها كافى است.

اگر واقعاً دسترسی به هیچکدام نداشته باشد، وضو بگیرد و به همان حالت نماز بخواند و بعد احتیاطاً نماز خود را اعاده کند.

هرگاه فقط به مقدار وضو يا غسل آب دارد و مى‏داند اگر آن را بريزد آب پيدا نمى‏كند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است كه پيش از وقت نماز هم اين كار را نكند، همچنين اگر احتمال عقلايى مى‏دهد كه اگر آب را بريزد آب ديگرى به دستش نمى‏رسد احتياط واجب آن است كه آب را نگه‏دارد و در تمام اين صورتها اگر آب را بريزد كار خلافى كرده امّا نماز او با تيمّم صحيح است.

كسى كه وضو دارد و مى‏داند اگر وضوى خود را باطل كند نمى‏تواند وضو بگيرد، چنانچه ضرر يا مشقّت فوق‏العاده‏اى ندارد بايد وضوى خود را براى نماز نگه دارد، حتّى اگر احتمال قابل توجّهى بدهد كه آب براى وضو پيدا نخواهد كرد و يا اين‏كه قبل از وقت نماز وضو دارد و مى‏داند بعداً دسترسى به آب ندارد، احتياط واجب آن است كه وضوى خود را نگه دارد.

احتیاطاً عبادات خود و همچنین غسل و وضو را به هنگام برطرف شدن مانع اعاده کند.

نمازهايى را كه با تيمّم خوانده اعاده و قضا ندارد، ولى در چند مورد احتياط مستحب آن است كه نمازهاى خود را اعاده كند: اوّل در جايى كه آب نداشته يا مانع از استعمال آب داشته و عمداً خود را جُنُب كرده و با تيمّم نماز خوانده است. دوم در جايى كه عمداً به جستجوى آب نرود و در تنگى وقت با تيمّم نماز بخواند و بعد بفهمد اگر جستجو مى‏كرد آب پيدا مى‏شد. سوم آن‏كه مى‏دانسته يا گمان داشته كه دسترسى به آب ندارد و آبى را كه داشته ريخته و تلف كرده است.