مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

منافعى كه مال را براى آن اجاره مى‏دهند چند شرط دارد:1. حلال بودن، بنابراين اجاره دادن مغازه يا ماشين براى شراب‌فروشی يا حمل شراب باطل است. 2- پول دادن در مقابل چنان منفعتى در نظر مردم بيهوده نباشد.3. اگر آن مال فايده‏هاى مختلفى دارد بايد معيّن كنند براى كدام فايده آن را اجاره مى‏دهند، مثلاً حيوانى كه به درد سوارى و باربرى هر دو مى‏خورد بايد معيّن كنند كه اجاره آن براى کدام‌یک از اين دو است و اگر هر دو در نظر باشد باز بايد روشن سازند.4. بايد مدّت اجاره را نيز معيّن كنند.

اين موضوع تابع قرارداد است و اگر قراردادى ندارند و جنبه رایگان نداشته حقّ اجرت‌المثل دارد و عمل مزبور نوعى اجاره است، نه اجاره اعضا؛ بلكه اجير شدن براى پرورش جنين.

درصورتی‌که عين همان طلاها را بازنگرداند اجاره مفهوم ندارد. بنابراين، راه صحيح براى آنچه معمول است، آن است كه شخص خواهان اجاره، يك كيلو طلا از طلافروش به قيمت مثلاً یک‌میلیون و دويست هزار تومان در ذمّه خود خريدارى كند و طلا را تحويل بگيرد و بدهى در ذمّه اوست، سپس يك كيلو طلا به‌صورت تحويل يك سال (سلف) به طلافروش در مقابل یک‌میلیون ازآنچه در ذمّه اوست را بفروشد، كه در رأس سال يك كيلو طلا به او بدهد و دويست هزار تومان باقيمانده در ذمّه را نيز بپردازد.

هرگاه چيزى را كه اجاره داده تحويل مستأجر دهد، امّا او تحويل نگيرد، يا تحويل بگيرد و از آن استفاده‏اى نكند، بايد مال‌الاجاره را بپردازد.

اگر میت همسر داشته باشد ابتدا باید سهم‌الارث همسر را بپردازند و بقیه را به آن شخص بدهند و اگر همسر ندارد و ورثه او فقط یک نفر از یک گروه باشد در این صورت تمام مال به او می‌رسد؛ لازم به ذکر است تا وقتی یک نفر از یک گروه وجود داشته باشد گروه بعدی ارث نمی‌رسد.

تمام کسانى که از مال ارث می‌برند حقّ قصاص دارند مگر زوج و زوجه که حقّ قصاص ندارند ولى در دیه سهیم‌اند.

در مواردی مرد دو برابر زن ارث می‌برد؛ و در مواردی دیگر ارث بین زن و مرد به‌صورت مساوی تقسیم می‌شود؛ و گاهی زن دو برابر مرد ارث می‌برد.

هرگاه ميّت اولاد نداشته باشد نوه پسرى او (هرچند دختر باشد) سهم پسر ميّت را می‌برد و نوه دخترى او (هرچند پسر باشد) سهم دختر ميّت را می‌برد.

این سنت حسنه‌ای است که سابقه آن به سال اول هجرت برمی‌گردد؛ زمانی که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) میان مهاجرین و انصار عقد اخوت برقرار کردند و با توجه به شرایط سخت آن زمان، از یکدیگر ارث نیز می‌بردند که بعدها منتفی شد و شرایط دیگر باقی ماند.

هرگاه كسى يكى از خويشاوندان خود را عمداً و به‌ناحق بكشد از او ارث نمی‌برد، ولى اگر از روى خطا باشد ارث می‌برد (مثل اين‏كه سنگى به هوا پرتاب كند و اتفاقاً به يكى از خويشان او بخورد و او را به قتل برساند) و در اين صورت از ديه قتل نیز ارث می‌برد.

هرگاه وارث ميّت فقط پدر و مادر او باشند، مال سه قسمت می‌شود دو قسمت آن را پدر و يك قسمت آن را مادر می‌برد؛ مگر اینکه ميّت دو برادر، يا چهارخواهر، يا يك برادر و دو خواهر داشته باشد كه همه آنها پدر و مادرى باشند يا پدرى فقط (يعنى پدر آنان با پدر ميّت يكى باشد) مادر شش يك مال را می‌برد و بقيّه به پدر مى‏رسد. (در اصطلاح فقهی به «دو برادر، يا چهارخواهر، يا يك برادر و دو خواهر» حاجب می‌گویند)

خیر، نوه‌ها باوجود فرزندان ارث نمی‌برند و سهم پدر شما با فوت ایشان از بین رفته است.

هرگاه مردى از دنيا برود، قرآن، انگشتر و شمشير و لباسى را كه مى‏پوشيده، يا براى پوشيدن آماده كرده، مال پسر بزرگ‌تر اوست.

معیار بزرگ‌تر بودن از نظر سن است و در صورت تساوى آنها در سن، در میان همه آنها تقسیم می‌شود.

هرگاه مردى از دنيا برود چنانچه در زمان مرگ، فرزندی نداشته باشد، یک‌چهارم مال او را همسر دائمى او می‌برد و بقيّه را ورثه ديگر و هرگاه از آن زن يا از زن ديگر فرزند داشته باشد، یک‌هشتم مال به زن او مى‏رسد و بقيّه به وارثان ديگر.