مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اين وصیت تنها در صورتى نافذ است كه ضرورتى ايجاب كند كه اعضاى بدن او را بردارند؛ و بهتر آن است كه رايگان در اختيار نيازمندان بگذارند، هرچند گرفتن پول به‌صورتى كه در بالا گفته شد مانعى ندارد.

در صورتی این فروش جایز است که سبب نجات جان مسلمانی از مرگ یا بیماری مهمی‌ شود.

وصیتی است كه انسان بگويد بعد از مرگش چيزى از اموال او ملك كسى باشد (آن را وصیت تمليكيّه گويند) يا براى اولاد خود قيّم و سرپرستى معيّن كند.

وصیت‌کننده بايد بالغ و عاقل باشد، ولى بچه ده‌ساله‌ای كه خوب و بد را تميز مى‏دهد اگر براى كارهاى خير، مانند ساختن مسجد و مدرسه و بيمارستان، يا براى خويشاوندان خود وصیت مناسب و معقولى كند صحيح است و نيز بايد وصیت‌کننده سفيه نباشد و حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش ممنوع نكرده باشد و از روى قصد و اختيار وصیت كند، نه از روى اكراه و اجبار.

هرگاه در امور مالى باشد مطابق قاعده عدل و انصاف عمل مى‌شود، امّا اگر غیرمالی باشد (مثل تعيين محل دفن) متوسّل به قرعه مى‌شوند.

كسى را كه به او وصیت مى‏كنند بنابر احتياط واجب بايد مسلمان و بالغ و عاقل و مورد اعتماد باشد.

هرگاه انسان باخبر شود كسى او را وصی خود كرده، چنانچه به اطّلاع وصیت‌کننده برساند كه حاضر به قبول وصیت نيست و او بتواند ديگرى را وصی خود كند وصیت اوّل باطل مى‏شود، ولى اگر پيش از مردن او باخبر نشود، يا باخبر شود امّا به او اطّلاع ندهد كه حاضر به قبول وصیت نيست، يا اطّلاع دهد و او دسترسى به شخص ديگرى نداشته باشد، احتياط واجب آن است كه به وصیت عمل كند، مگر اين‏كه مشقّت شديدى داشته باشد.

قَيِّم: سرپرست، كسى كه بر اساس وصيت‏ يا حكم حاكم شرع مسئول امور صغير يا مجنون يا بيمارى مى‏شود.

باید در کوتاه مدّت انجام گیرد.

وصیت چه با نوشتن باشد چه به‌صورت شفاهى هر دو معتبر است و اگر ميّت تصريح به ثلث كرده بايد ثلث را براى او نگه‌دارند و اگر تصريح نكرده ورثه مى‌توانند به ميل خود براى او ثلث يا كمتر از آن قرار دهند.

وجه مزبور بايد در كارهاى خير براى ميّت صرف شود، به وارث نمى‏رسد.

پرداخت کفاره روزه والدین بر فرزندان واجب نیست و حتی از اصل مال میت نیز نمی‌توان پرداخت مگر در دو صورت: 1- با رضایت ورثه کبیر و از سهم آن‌ها. 2- میت در این زمینه وصیت نموده باشد که از ثلث اموال وی پرداخت می‌شود.

به قیمت روز خمس را محاسبه کرده و باید هرسال خمس بدهند.

در اينجا بايد همان عين را صرف وصیت كرد و ترقى آن مشكلى ايجاد نمى‏كند، مثل آن‌که سهم ارث يكى از ورثه بعد از تقسيم رشد و ترقى بيشترى كند، مال را از نو تقسيم نمى‏كنند. ملاك، ارزش آن در زمان فوت است.

تا زمانى كه يقين به فوت او پيدا نكرده‏ايد نمى‏توانيد اموال او را تقسيم كنيد، ولى بايد از منافع آن به كسانى كه واجب النّفقه او هستند، مانند همسر و فرزندش، به مقدار نياز بپردازيد.