تعليق در اعتكاف جايز نيست. بنابراين اگر اعتكافش را معلّق بر چيزى كند كه منافات با تحقّق قصد اعتكاف داشته باشد، باطل است. امّا اگر آن را معلّق بر شرطى كند كه به هنگام نيّت مى داند آن شرط حاصل خواهد شد اشكال ندارد و اين در حقيقت تعليق در اعتكاف شمرده نمى شود.
اگر اعتکاف واجب معيّن باشد (مثل اينكه نذر كرده دهه آخر ماه مبارك رمضان امسال را معتكف شود) به مجرّد شروع اعتكاف، بلكه قبل از شروع، انجام آن (در زمان خودش) واجب است، و رجوع و عدول از آن جايز نيست.
در اعتکاف واجب موسّع (مثل اينكه نذر كرده ده روز از ماه مبارك رمضان امسال را معتكف شود) و همچنين در اعتكاف مستحبى قبل از تكميل دو روز اوّل، حق رجوع و عدول دارد، امّا پس از گذشت اين زمان، يا در روز سوم اعتكاف واجب مى گردد و رجوع جايز نيست. ولى احتياط آن است كه در اين دو، مخصوصاً در واجب موسّع، هنگامى كه شروع كرد عدول نكند، و آن را به اتمام برساند.
معتكف مى تواند به هنگام نيّت اعتكاف، شرط كند كه هر زمان خواست، حتّى در روز سوم، از اعتكاف خارج شود; اعمّ از اينكه خروج از اعتكاف را مشروط به حادث شدن امرى كند يا نه و احتياط آن است كه شرط مذكور براى عذرى هر چند عرفى باشد، ولى نمى تواند شرط كند كه منافيات اعتكاف، نظير همبستر شدن با همسر و مانند آن را در حال اعتكاف انجام دهد.
شرط عدول از اعتکاف، بايد به هنگام نيّت اعتكاف ذكر گردد; بنابراين اگر قبل از نيّت اعتكاف، يا پس از آن گفته شود، اعتبارى ندارد هر چند قبل از شروع روز سوم باشد.
هرگاه به هنگام نيّت شرط عدول كند، سپس آن را اسقاط كند، اين اسقاط تأثيرى ندارد، هر چند احتياط آن است كه آثار سقوط شرط را جارى كند، يعنى پس از تكميل دو روز عدول نكند و روز سوم را نيز در اعتكاف بماند.
انسان مى تواند به هنگام نذر اعتكاف، شرط عدول را در صيغه نذر بگنجاند. مثل اينكه بگويد: «لله علىّ ان اعتكف بشرط ان يكون لى الرجوع عند عروض كذا او مطلقاً». دراين صورت حقّ عدول دارد، هر چند به هنگام نيّت اعتكاف آن را شرط نكرده باشد. البتّه اين شرط در صورتى صحيح است كه معنايش نذر اعتكاف مشروط باشد، سپس به هنگام وفاى به نذر نيّت كند آنچه را نذر كرده ـ هر چند بصورت اجمالى ـ بجا آورد تا اينكه اشتراط عدول در حقيقت در نيّت اعتكاف باشد. در غير اين صورت دليلى بر صحت آن وجود ندارد، و لكن احتياط آن است كه شرط را به هنگام نيّت و شروع اعتكاف نيز ذكر كند.
تفاوتى در شرط عدول در صيغه نذر، بين نذر اعتكاف ايّام معيّن و غيرمعيّن، و اعتكافهاى پى در پى و جداى از هم نيست. بنابراين هر گاه شرط عدول كند در تمام صورتهاى مذکور حقّ عدول دارد و قضاى چنين اعتكافى نسبت به نذر معيّن، و از سر گرفتن آن در نذر غير معيّن واجب نيست.
معتكف نمى تواند در يك اعتكاف شرط كند كه حقّ عدول در اعتكاف ديگر داشته باشد، همانگونه كه نمى تواند شرط كند كه حق فسخ اعتكاف شخص ديگر ـ اعمّ از فرزند، يا خدمتكار، يا فرد بيگانه اى ـ را داشته باشد.
مانعى ندارد، زيرا در نذر رجحان در تمام قيود شرط نيست. البته بدون قصد اقامت ده روز نمی توان در سفر معتکف شد.
نذر اعتكاف به عنوان شكرانه قضاى حوائج مانعى ندارد.
چون اعتکاف يک عبادت است، مي توان آن را نذر کرد. ولي شرايط نذر باید رعایت شود، از جمله اينکه سبب آزار پدر و مادر نشود و در مورد زوجه بنابر احتياط واجب اذن زوج هم لازم است (اينکه منافات با حق زوج نداشته باشد کافي نيست).
هرگاه نذر كند كه در روزهاى معيّنى (مثلا سه روز اوّل ماه شعبان) معتكف شود، و روزه نذرى يا روزه استيجارى(هر چند ما در اصل عبادات استيجاريّه اشكال داريم) نيز بر عهده داشته باشد، مى تواند چنين روزه هايى را به هنگام اعتكاف نذرى بجا آورد، تا هم نذر اعتكاف را انجام داده باشد و هم روزه هاى واجب را. البتّه اگر به هنگام نذرِ اعتكاف، قصدش اين باشد كه روزه مخصوص اعتكاف بگيرد، نمى تواند قصد روزه ديگرى كند.
چنانچه نذر كند يك يا دو روز معتكف شود، نه بيشتر، نذرش باطل است، ولى اگر قيد نه بيشتر را ذكر نكند، نذرش صحيح است، و بايد آن را تا سه روز كامل كند.
جُعاله آن است كه انسان قرار بگذارد كه در مقابل كارى كه براى او انجام مىدهند مال معيّنى بدهد، مثلاً بگويد «هر كس گمشده مرا پيدا كند هزار تومان به او مىدهم» به شخصى كه اين قرار را مىگذارد «جاعل» و به شخصى كه كار را انجام مىدهد «عامل» مىگويند.
