مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که به سبب انتقال جنازه، هتک و توهین ازنظر مردم لازم نیاید می‌توان آن را به محل دیگرى منتقل نمود، ولى بهتر آن است که محل آن را تغییر ندهند.

این کار در غیر از مورد ضرورت جایز نیست.

این مصداق سقط است و نبش قبر رجحانی ندارد و جایز نیست و دفن در زمین موات مانعی ندارد.

این کار نبش قبر محسوب نمی‌شود.

هرگاه قبرستان، خصوصی یعنی ملک اشخاص بوده باشد باید رضایت آن‌ها را جلب کرد و اگر قبرستان وقف عموم یا زمین مباح است و تسطیح آن ضرورت دارد اشکالی ندارد و رضایت آن‌ها لازم نیست.

تا ضرورتی برای این کار نباشد جایز نیست.

نبش قبر او جایز نیست و باید قیمت آن را بدهند.

فقط آن قبوری که در طرح جاده قرارگرفته‌اند می‌توان منتقل کرد.

آب‌گرفتگی قبرستان در صورت ضرورت ایجاد سد، اشکالی ندارد و نیازی به نبش قبر نمی‌باشد و إن شاء الله مدفونین در قبرستان مشمول رحمت الهی هستند.

چنانچه هیچ‌کدام از این امور انجام‌نشده و میت تازه دفن شده و جسد متلاشی نشده است، قبر را نبش کنند و اعمال را انجام دهند و اگر بدن متلاشی‌شده کافی است نماز را بر قبر بخوانند و تکلیف دیگری ندارند.

درصورتی‌که بدن میت متلاشی نشده باشد نبش قبر لازم است.

جواز نبش قبر میّت در صورت غصبی بودن کفن تا زمانى است كه كفن قابل‌استفاده باشد ولى اگر تا آن زمان پوسیده‌شده و يا قابل‌استفاده نباشد، ديگر نبش قبر جايز نيست و بايد مثل يا قيمت آن را به صاحبش داد. البته در مورد زمين و يا كفنى كه قابل‌استفاده است اگر صاحب آن به پولش راضى شد اولياء ميّت بايد مبلغ را بپردازند مگر آنكه مالك بخواهد اجحاف كند كه در این‌گونه موارد نيز می‌توان نبش قبر كرد.

هرگاه كسى وصیت كند كه بعد از دفن، قبر او را نبش كرده و بدن او را به مشاهد مشرفه يا نقطه ديگر ببرند عمل به چنين وصيتى مشكل است.

هرگاه كسى وصیت كند بدن او را در جاى معيّنى دفن كنند و به وصیت او عمل نكنند و در جاى ديگرى دفن شود جايز نيست قبر او را نبش كنند و به‌جای مورد وصیت انتقال دهند.

نبش قبر مسلمان در چند مورد حرام نیست: 1ـ درصورتی‌که میّت در زمین غصبى دفن شده باشد و مالک زمین راضى نشود، همچنین اگر کفن یا چیز دیگرى که با میّت دفن شده غصبى باشد، یا چیزى از اموال میّت که به ورثه تعلّق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضى نشوند که آن چیز در قبر بماند (مانند انگشتر یا زینت‌آلات قیمتى) حتّى اگر راضى شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد باید آن را بیرون آورند، امّا اگر میّت وصیت کرده که دعا یا انگشترى را مثلاً با او دفن کنند درصورتی‌که وصیت او بیش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمی‌توانند قبر را بشکافند. 2ـ درصورتی‌که براى اثبات حقّى لازم باشد بدن میّت را ببینند. 3ـ در موردى که میّت را در جایى دفن کرده‌اند که نسبت به او بی‌احترامی است، مانند قبرستان کفّار، یا جایى که کثافات می‌ریزند. 4ـ براى انجام یک مطلب شرعى که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است، مثل این‌که بخواهند بچه زنده اى را از شکم زن حامله بیرون آورند (البتّه معلوم است بچه مدّت کمى بعد از مادر ممکن است زنده بماند). 5ـ در جایى که بترسند درنده‌ای به بدن میّت آسیب برساند، یا دشمن آن را بیرون آورد. 6ـ در موردى که قسمتى از بدن میّت با او دفن‌نشده و بخواهند دفن کنند، ولى احتیاط واجب آن است که آن قسمت را طورى دفن کنند که بدن میّت ظاهر نشود.