مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

قصاص ندارد، ولى دیه دارد.

دیه‌ی او با سایر افراد تفاوتی ندارد و دیه ولدالزنا اگر فرزند و همسر داشته باشد به آن‌ها می‌رسد و اگر نداشته باشد به حاکم شرع می‌رسد.

اگر قاتل به گمان اینکه طرف مهاجم است تیراندازى کرده است قصاص ندارد ولى باید دیه بدهد.

درصورتی‌که برای دفاع از مال خود راهی جز حمله به دزد و آسیب رساندن به او نباشد دیه لازم نیست، ولى چنانچه بعداً نتواند این مطلب را ثابت کند قصاص می‌شود.

چنانچه ثابت شود قاتل این کار را به‌عنوان دفاع از خود و از ترس اینکه مبادا مجدداً مورد تجاوز واقع شود، انجام داده، نه قصاص دارد و نه دیه، ولى درصورتی‌که ثابت شود تصوّر او این بوده که آن‌ها مهدور الدم هستند و حکم خدا را در مورد آن‌ها اجرا می‌کند، قصاص ندارد ولى دیه دارد.

درصورتی‌که دفاع به کمتر از قتل فرد اجنبى امکان‌پذیر نبوده، خونش هدر است و دیه ندارد، البته باید بتواند این مطلب را ثابت نماید.

درصورتی‌که قتل جنبه‌عمد داشته، در اینجا حکم آن قصاص است؛ و درصورتی‌که بی‌اختیار شده و از حالت عادی بیرون رفته، یا خیال می‌کرده کشتن متجاوز شرعاً براى او جایز است، قصاص ندارد، امّا دیه دارد؛ و اگر مشکوک باشد نیز دیه تعلّق می‌گیرد و قصاص نمی‌شود.

درصورتی‌که به‌هیچ‌وجه نتوان مقتول را مشخص کرد، باید دیه را میان وارثان آن دو تقسیم کرد.

اگر یقین داشته باشد که براثر خبر دادن او سکته کرده، باید دیه او را بپردازد و اگر می‌دانسته که طرف بیمارى قلبى دارد و چنین خبرى براى بیمارى قلبى غالباً کشنده است، بعید نیست حکم قصاص درباره او جارى شود.

درصورتی‌که آنجا جاى عبور و مرور نبوده و رانندگان به‌طورمعمول انتظار عابر پیاده‌ای را در آنجا ندارند و آن‌ها خودشان مرتکب بی‌احتیاطی شده‌اند، راننده مسئول نیست.

گر چه افراد باهم متفاوتند ولى شارع مقدّس براى همه، دیه‌ی یکسان قائل شده است (جز در مواردى مانند زن و مرد و امثال آن) و ممکن است فلسفه آن این باشد که قبول تفاوت با توجّه به اینکه معیار روشنى ندارد، سبب درگیری‌های فراوان اجتماعى و کشمکش‌های نامحدودى می‌شود و ضرر و زیان آن از منافعش بیشتر خواهد بود.

در چنین فرضی فاضل دیه لازم نیست.

درصورتی‌که قتل شبه عمد باشد، باید دیه از اموال او برداشته شود.

دیه‌ی حقّ الهى است و گرفتن آن در مواردى که شرع اجازه داده است مانعى ندارد هرچند عفو کردن در بعضى از موارد بهتر است.

مشکل است و باید به دیه مصالحه کند.