مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

موارد مختلف است؛ گاه حق اللَّه است و گاه حق النّاس.

هم حق الله است و هم حق الناس.

هرگاه عین مالى که خمس یا زکات یا نذر به آن تعلّق گرفته موجود است، خمس و زکات و نذر مقدّم مى باشد، و اگر عین آن موجود نیست، حق النّاس اولویّت دارد.

اگر یقین به رضایت او دارد لازم نیست به او بگوید.

حج، واجب فورى است؛ يعنى واجب است كه در نخستين سال استطاعت آن را بجا آورد و تأخیر آن بدون عذر جايز نيست و در صورت تأخیر، بايد در سال بعد انجام دهد.

هرگاه شخصى مستطيع شود و انجام حج متوقف بر مقدماتی، مثل تهيّه اسباب و لوازم سفر باشد، تهيّه آن مقدمات، به‌گونه‌ای كه بتواند در همان سال حج را بجا آورد، واجب است و در صورت حصول استطاعت، چنانچه راه منحصر به نام‌نویسی براى چند سال بعد باشد آن نيز واجب است.

«حج» در تمام عمر یک‌بار بر همه‌کسانی كه داراى شرايط زير باشند، واجب است:1 ـ بالغ بودن 2 ـ عاقل بودن 3 ـ با انجام حج، عمل واجب ديگرى كه مهم‌تر از حج است ترك نشود يا كار حرامى كه اهمیتش در شرع بيشتر است بجا نياورد. 4 ـ استطاعت.

یکی از شرایط وجوب حج (حجةالاسلام) بلوغ است؛ بنابراين، اگر شخصِ غير بالغ موفّق بر انجام مناسك حج شود، حج او صحيح است، ولى كفايت از حج واجب (حجةالاسلام) نمى‌كند؛ يعنى اگر بعد از بلوغ مستطيع شد، بايد دوباره حج را بجا آورد.

هرگاه كودك مميّزى براى حج مُحرم شود و در مشعر الحرام يا قبل از آن به سنّ بلوغ برسد، حج او صحيح است و اگر مشعر الحرام را درك كند كفايت از حج واجب مى‌كند.

مادام كه يقين به مميّز بودن او نداشته باشد احكام غير تمييز بر او جارى مى‌شود.

كسى كه تصوّر مى‌كرده بالغ نشده و بدین‌جهت به هنگام تشرّف به حج، نيّت حج مستحبی كرده و بعد معلوم شده كه بالغ بوده، حج او كفايت از حج واجب مى‌كند؛ همان‌گونه كه اگر قصدِ وظيفه فعلیه كرده و آن را اشتباهاً بر حج استحبابى تطبيق داده، كفايت از حجةالاسلام مى‌كند. همچنين درصورتی‌که قصد مأمور به (وظيفه) واقعى را داشته است.

رفتن به حج براى كودك مميّز مستحب است و حج او، حتّى بدون اجازه ولی‌اش، صحيح مى‌باشد، امّا اگر در اموال خود تصرّف مى‌كند بايد به اذن ولی باشد.

اگر كودك نابالغ قبل از احرام عمره تمتّع بالغ گردد، حج وى حجةالاسلام محسوب مى‌شود و كافى است كه از همان محل مستطيع باشد؛ ولى اگر بعد از احرام بالغ گردد، بنا بر احتیاط واجب از حجةالاسلام كفايت نمى‌كند.

یکی از شرایط وجوب حج (حجةالاسلام) عقل است؛ بنابراين، بر شخص ديوانه حج واجب نيست.

اگر مجنون محرم شود و در وقت درك مشعرالحرام عاقل گردد، حج او صحيح و مجزى است.