مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كفّاره ندارد.

كسانى كه در تمام شب در مکه مشغول عبادت بوده و به منى نيامده‌اند، كفّاره ذبح گوسفند بر آن‌ها واجب نيست. همچنين ساير كسانى كه از بيتوته در منى معاف هستند.

در وجوب قربانى فرقى نيست بين آن‌که از روى علم و عمد بيتوته را ترك كرده باشد، يا از روى فراموشى، يا ناآگاهى از مسئله شرعى.

كسانى كه در زمين‌هاى متّصل به منى، كه از منى نيست، در شب يازدهم و دوازدهم بيتوته مى‌كنند بايد كفّاره بدهند و براى هر شب، بنا بر احتياط واجب، يك گوسفند قربانى كنند؛ هرچند معتقد بوده‌اند كه انجام‌ جزء منى است، يا به گفته اشخاص محلی مطمئن شده بودند.

كسى كه بيتوته واجب منى را ترك كند، احتياط واجب آن است كه براى هر شب يك گوسفند قربانى كند.

زنان نيز بايد بعدازظهرروز دوازدهم از منى كوچ كنند. حتّى اگر از رمى در روز معذور بوده و در شب دوازدهم رمى كرده‌اند، بنا بر احتياط واجب نمى‌توانند قبل از ظهر از منى كوچ كنند؛ مگر این‌که از ماندن تا بعدازظهر معذور باشند.

اگر حاجى قبل از غروب آفتاب شب سيزدهم از منى خارج‌شده و بعد از غروب براى كارى به منى بازگشته، واجب نيست شب سيزدهم را بماند و روز آن رمى كند.

سه طايفه بايد شب سيزدهم را نيز در منى بمانند و در روز سيزدهم جمرات سه‌گانه را (بنا بر احتياط واجب) رمى كنند:1. كسى كه در احرام خود (چه احرام عمره تمتع یا احرام حج تمتع) مرتكب صيد حيوانى شده است.2. كسى كه در احرام (چه احرام عمره تمتع یا احرام حج تمتع) با همسرش نزديكى كرده باشد.3. كسى كه روز دوازدهم از منى كوچ نكند تا آفتاب غروب كند و شب فرارسد. در اين سه صورت ماندن شب سوّم در منى واجب است و در غير اين سه صورت مى‌تواند روز دوازدهم بعدازظهر به مکه بازگردد.

بر ولی كودك واجب نيست او را مُحرم نموده، يا از طرف او حج انجام دهد، اما هرگاه ولی كودك وى را محرم كند، بايد او را وادار نمايد تا آن مقدار از اعمال حج و عمره را كه مى‌تواند بجا آورد و اگر نمى‌تواند، ولی به نيابت از وى انجام دهد، در این صورت از احرام خارج می‌شود؛ و اگر او را محرم نكرده، چيزى بر آن كودك نيست.

در روايات اسلامى و كلمات فقهاى عظام (رضوان‌الله تعالى عليهم) آداب و مستحبات بسيارى براى هر يك از اعمال «حج» و «عمره» ذکرشده كه قسمت قابل توجّه‌ی از آن را عيناً در اينجا مى‌آوريم، ولى ازآنجاکه بعضى از آن‌ها دليل كافى ندارد (و ما اصلِ تسامحِ در ادلّه سنن و مستحبات را صحيح نمى‌دانيم) بهتر است همه را به‌قصد «رجاء»، يعنى به اميد این‌که مطلوب شرع مقدّس و داراى ثواب باشد، به‌جا آورد.«نكته مهم ديگر» این‌که انجام بعضى از اين مستحبات در زمان ما و در آن انبوه جمعیت، براى بسيارى از مردم غیرممکن است؛ بنابراين آنچه را ممكن است انجام مى‌دهند و آنچه را نمى‌توان انجام داد اگر موردعلاقه حاجى باشد و نيّت انجام آن را، در صورت امكان داشته باشد، طبق روايات معصومين: خداوند مطابق نيّتش به او پاداش خواهد داد.

ازجمله مستحبات كه بسيار بر آن تأكيد شده اين است كه هنگام برگشتن از مکه، به مدينه طيّبه برگردد. تا به زيارت حضرت رسول (ص) و حضرت صدّيقه طاهره (س) و ائمّه بقيع (ع): مشرّف شود. زيارت حضرت رسول اكرم (ص) «السَّلامُ عَلى رَسولِ الله صَلّى الله عليهِ وَ آلِه. السَّلامُ عَلَيْکَ يا حَبيبَ الله. السَّلامُ عَلَيْکَ يا صفوَةَ الله. السَّلامُ عَلَيْکَ يا أمينَ الله. أشْهَدُ أنَّکَ قَدْ نَصَحْتَ لاُِمَّتِکَ، وَ جاهَدْتَ في سَبيلِ الله، وَ عبَدتَهُ حَتّي أتاکَ الْيَقيüنُ، فَجَزاکَ الله أفضَلَ ما جَزى نبيّاً عَنْ اُمَّتِهِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى محمد وَ آلِ محمد، أفضَلَ ما صَلَّيتَ عَلى إبراهيüمَ وَ آلِ إبراهيüمَ، إنَّکَ حَميüدٌ مَجيدُ». زيارت حضرت صدّيقه 3«يا مُمْتَحَنَةُ اِمْتَحَنَکِ الله الَّذüي خَلَقَکِ قَبْلَ أنْ يَخلُقَکِ، فَوَجَدَکِ لِماَ امتَحَنَکِ صابِرَةً، وَ زَعَمْنا أَنّا لَکِ أولِيآءٌ، وَ مُصَدِّقُونَ وَ صابِرُونَ لِكُلِّ ما أَتانا بِهِ أَبُوکِ 9 وَ أتانا بِهِ وَصِيُّهُ، فَإنّا نَسْأَلُکِ إنْ كُنّا صَدَّقْناکِ الا أَلْحَقْتِنا بِتَصْدüيقِنا لَهُما، لِنُبَشِّرَ أَنْفُسَنا بِاَنّا قَدْ طَهُرْنا بِوِلايَتِکِ». زيارت جامعه كه هر يك از ائمّه: را مى‌توان با آن زيارت نمود«اَلسَّلامُ عَلى أَوْلِيآءِ الله وَ أَصْفِيآئِهِ، اَلسَّلامُ عَلى أُمَنآءِ الله وَأَحبّآئِهِ، اَلسَّلامُ عَلى أنْصارِ الله و خُلَفآئِهِ، السَّلامُ عَلى مَحالِّ مَعْرِفَةِ الله، اَلسَّلامُ عَلى مَساكِنِ ذِكرِ الله، اَلسَّلامُ عَلى مُظْهِري أَمْرِ الله وَنَهْيِهِ، اَلسَّلامُ عَلى الدُّعاةِ إِلَى الله، اَلسَّلامُ عَلَى المُسْتَقَرِّينَ في مَرْضاةِ الله، اَلسَّلامُ عَلَى الُْمخْلِصيüنَ في طاعَةِ الله، اَلسَّلامُ عَلَى الاَْدِلّاءِ عَلَى الله، اَلسَّلامُ عَلَى الَّذيüنَ مَنْ والاهُمْ فَقَدْ والَى الله، وَ مَنْ عاداهُمْ فَقَدْ عادَى الله، وَ مَنْ عَرَفَهُمْ فَقَدْ عَرَفَ الله، وَ مَنْ جَهِلَهُمْ فَقَدْ جَهِلَ الله، وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِهِمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللّهِ، وَ مَنْ تَخَلّى مِنْهُمْ فَقَدْ تَخَلّى مِنَ الله عَزَّوَجَلَّ. أُشْهِدُ الله أنِّي سِلْمٌ لِمَنْ سالَـمْتُمْ، وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبْتُمْ، مُؤمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَ عَلانِيَتِكُمْ، مُفَوِّضٌ فüي ذلِکَ كُلِّهِ إلَيْكُمْ، لَعَنَ الله عَدُوَّ آلِ محمد، مِنَ الْجِنِّ وَ الاِْنْسِ، مِنَ الاَْوَّلينَ وَ الآخِريüنَ، وَأَبرَأُ إِلَى الله مِنْهُمْ، وَ صَلَّى الله عَلى محمد وَ آلِه الطّاهِريüنَ». زيارت ائمّه بقيع:مستحب است كه زائر بهترين لباس نظيف خود را بپوشد و به بهترين عطر خود را خوشبو كند و با آرامش و وقار به زيارت آن بزرگواران برود و چون نزديك آن بارگاه شد بايستد و با خواندن دعاى زير اجازه ورود بگيرد:«يا مَوالِىَّ يا اَبْنآءَ رَسُولِ الله، عَبْدُكُمْ وَ ابْنُ اَمَتِكُمْ، اَلذَّلِيلُ بَيْنَ اَيْدِيكُمْ، وَ الْمُضْعِفُ فِي عُلُوِّ قَدْرِكُمْ، وَ الْمُعْتَرِفُ بَحَقِّكُمْ، جاءَكُمْ مُسْتَجِيراً بِكُمْ، قاصِداً اِلى حَرَمِكُمْ، مُتَقَرِّباً اِلى مَقامِكُمْ، مُتَوَسِّلاً اِلَى الله تَعالى بِكُمْ، ءَاَدْخُلُ يا مَوالِىَّ؟ ءَأَدْخُلُ يا اَوْلِيآءَ الله؟ ءَأَدْخُلُ يا مَلائِكَةَ الله الُْمحْدِقِينَ بِهذَا الْحَرَمِ، الْمُقِيمِينَ بِهذَا الْمَشْهَدِ»؟سپس پاى راست را پيش بگذارد و با خشوع و خضوع وارد شود و بگوید:«الله‌اکبر كَبِيراً، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ كَثِيراً، وَ سُبْحانَ الله بُكْرَةً وَ اَصِيلاً، وَالْحَمْدُ لِلّهِ الْفَردِ الصَّمَدِ، الْماجِدِ الاَْحَدِ، الْمُتَفَضِّلِ الْمَنّانِ، الْمُتَطَوِّلِ الْحَنّانِ، الَّذِي مَنَّ بِطَوْلِهِ، وَ سَهَّلَ زِيارَةَ ساداتِي بِإحْسانِهِ، وَ لَمْ يَجْعَلْنِي عَنْ زِيارَتِهِمْ مَمْنُوعاً، بَلْ تَطَوَّلَ وَ مَنَحَ».و سپس پشت به قبله و رو به آن قبور مطهّر دعاى زير بخواند:«اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ أَئِمَّةَ الْهُدى، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ اهل التَّقْوى، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الْحُجَجُ عَلى اهل الدُّنْيا، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الْقُوّامُ في الْبَرِيَّةِ بِالْقِسْطِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ اهل الصَّفْوَةِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ آلَ رَسُولِ الله، اَلسَّلامُ عَلَيْكُم اهل النَّجْوى، أَشْهَدُ أنَّكُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ وَ نَصَحْتُمْ وَصَبَرْتُمْ في ذاتِ الله، وَ كُذِّبْتُمْ وَ اُسيءَ إلَيْكُمْ فَغَفَرْتُمْ، وَ أَشْهَدُ أنَّكُمُ الاْئِمَّةُ الرّاشِدُونَ الْمُهْتَدُونَ، وَ أَنَّ طاعَتَكُمْ مَفْرُوضَةٌ، وَ أَنَّ قَوْلَكُمُ الصِّدْقُ، وَ اَنَّكُمْ دَعَوْتُمْ فَلَمْ تُجابُوا، وَ أَمَرْتُمْ فَلَمْ تُطاعُوا، وَ أنَّكُمْ دَعآئِمُ الدّينِ و أرْكانُ الأرْضِ، لَمْ تَزالُوا بِعَيْنِ الله يَنْسَخُكُمْ مِنْ أَصْلابِ کل مَطَهَّرٍ، وَ يَنْقُلُكُمْ مِنْ أرْحامِ الْمُطَهَّراتِ، لَمْ تُدَنِّسْكُمُ الْجاهِلِيَّةُ الْجَهْلاءُ، وَ لَمْ تَشْرَکْ فيكُمْ فِتَنُ الأهْواءِ، طِبْتُمْ وَ طابَ مَنْبَتُكُمْ، مَنَّ بِكُمْ عَلَيْنا دَيّانُ الدّينِ، فَجَعَلَكُمْ فِي بُيُوتٍ اَذِنَ الله اَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيüهَا اسْمُهُ، وَ جَعَلَ صَلاتَنا عَلَيْكُمْ رَحْمَةً لَنا، وَ كَفّارَةً لِذُنُوبِنا، اِذِ اخْتارَكُمُ الله لَنا، وَ طَيَّبَ خَلْقَنا بِما مَنَّ عَلَيْنا مِنْ وِلايَتِكُمْ، وَكُنّا عِنْدَهُ مُسَمِّينَ بِعِلْمِكُمْ، مُعْتَرِفِينَ بِتَصْدِيقِنا اِيّاكُمْ، وَ هذا مَقامُ مَنْ اَسْرَفَ وَ اَخْطَأَ وَ اسْتَكانَ وَ اَقَرَّ بِما جَنى، وَرَجى بِمَقامِهِ الْخَلاصَ، وَ اَنْ يَسْتَنْقِذَهُ بِكُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْكَى مِنَ الرَّدى، فَكُونُوا لِي شُفَعآءَ، فَقَدْ وَفَدْتُ اِلَيْكُمْ اِذْ رَغِبَ عَنْكُمْ اهل الدُّنْيا، وَ اتَّخَذُوا آياتِ الله هُزُواً، وَاسْتَكْبَرُوا عَنْها. يا مَنْ هُوَ قآئِمٌ لا يَسْهُو، وَ دآئِمٌ لا يَلْهُو، وَ مُحِيطٌ بِكُلِّ شَىْءٍ، لَکَ الْمَنُّ بِما وَفَّقْتَنِي، وَ عَرَّفْتَنِي بِما اَقَمْتَنِي عَلَيْهِ، اِذْ صَدَّ عَنْهُ عِبادُکَ، وَ جَهِلُوا مَعْرِفَتَهُ، وَ اسْتَخَفُّوا بِحَقِّهِ، وَ مالُوا اِلى سِواهُ، فَكانَتِ الْمِنَّةُ مِنْکَ عَلَىَّ مَعَ اَقْوامٍ خَصَصْتَهُمْ بِما خَصَصْتَنِي بِهِ، فَلَکَ الْحَمْدُ إذ كُنْتُ عِنْدَکَ في مَقامي هذا، مَذْكُوراً مَكْتُوباً، فَلا تَحْرِمْني ما رَجَوْتُ، وَ لا تُخَيِّبْني فيما دَعَوْتُ، بِحُرْمَةِ محمد وَ آلِهِ الطّاهِرينَ، وَصَلَّى الله عَلى محمد وَ آلِ محمد».سپس قبور فاطمه بنت اسد و ابراهيم فرزند رسول خدا 9 و ساير بزرگان بقيع را زيارت كند و بر آن‌ها درود و رحمت فرستد و بر ايشان فاتحه بخواند.* * *و سزاوار است مساجد هفتگانه و مسجد قبا و قبور شهداى اُحد را زيارت كند و به هنگام زيارت قبر حضرت حمزه، عموى پيامبر اكرم 9 در اُحد بگويد:«اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا عَمَّ رَسُولِ الله، صَلَّى الله عَلَيْهِ وَ آلِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا خَيْرَ الشُّهَدآءِ، اَلسَّلامُ عَلَيْکَ يا اَسَدَ الله وَ اَسَدَ رَسُولِهِ، اَشْهَدُ اَنَّکَ قَدْ جاهَدْتَ فِى الله عَزَّوَجَلَّ، وَ جُدْتَ بِنَفْسِکَ، وَ نَصَحْتَ رَسُولَ الله، وَ كُنْتَ فِيما عِنْدَ الله سُبْحانَهُ راغِباً، بِاَبِي أَنْتَ وَ اُمِّي، مُتَقَرِّباً اِلى رَسُولِاللّهِ 9 بِذلِکَ، راغِباً اِلَيْکَ فِى الشَّفاعَةِ، اَبْتَغِي بِزِيارَتِکَ خَلاصَ نَفْسِي، مُتَعَوِّذاً بِکَ مِنْ نارٍ اسْتَحَقَّها مِثْلِي بِما جَنَيْتُ عَلى نَفْسِي، هارِباً مِنْ ذُنُوبِي الَّتِي احْتَطَبْتُها عَلى ظَهْرِي، فَزِعاً اِلَيْکَ رَجاءَ رَحْمَةِ رَبِّي، اَتَيْتُکَ مِنْ شُقَّةٍ بَعِيدَةٍ، طالِباً فَكاکَ رَقَبَتِي مِنَ النّارِ، وَ قَدْ اَوْقَرَتْ ظَهْرِي ذُنُوبِي، وَ اَتَيْتُ ما اَسْخَطَ رَبِّي، وَ لَمْ اَجِدْ اَحَداً اَفْزَعُ اِلَيْهِ خَيْراً لِي مِنْكُمْ اهل بَيْتِ الرَّحْمَةِ، فَكُنْ لِي شَفِيعاً يَوْمَ فَقْرِي وَحاجَتِي، فَقَدْ سِرْتُ اِلَيْکَ مَحْزُوناً، وَ اَتَيْتُکَ مَكْرُوباً، وَ سَكَبْتُ عَبْرَتِي عِنْدَکَ باكِياً، وَ صِرْتُ اِلَيْکَ مُفْرَداً، وَ اَنْتَ مِمَّن اَمَرَنِيَ الله بِصِلَتِهِ، وَحَثَّنِي عَلى بِرِّهِ، وَ دَلَّنِي عَلى فَضْلِهِ، وَ هَدانِي لِحُبِّهِ، وَ رَغَّبَنِي فِى الْوِفادَةِ اِلَيْهِ، وَ اَلْهَمَنِي طَلَبَ الْحَوآئجِ عِنْدَهُ، اَنْتُمْ اهل بَيْتٍ لا يَشْقى مَنْ تَوَلاَّكُمْ، وَ لايَخِيبُ مَنْ أتَاكُمْ، وَ لايَخْسَرُ مَنْ يَهْواكُمْ، وَ لا يَسْعَدُ مَنْ عاداكُمْ».و هنگام وداع با پيامبر 9 بگويد:«اَللّهُمَّ لاْ تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيارَةِ قَبْرِ نَبِيِّکَ، فَاِنْ تَوَفَّيْتَنِي قَبْلَ ذلِکَ فَاِنِّي اَشْهَدُ فِي مَماتِي عَلى ما اَشْهَدُ عَلَيْهِ فِي حَياتِي، اَنْ لا اِلهَ الا اَنْتَ، وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ، وَ اَنَّکَ قَدِ اخْتَرْتَهُ مِنْ خَلْقِکَ، ثُمَ اخْتَرْتَ مِنْ اهل بَيْتِهِ الاَْئِمَّةِ الطّاهِرينَ، اَلَّذيüنَ اَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ، وَطَهَّرْتَهُمْ تَطْهيراً، فَاحْشُرْنا مَعَهُمْ، وَ فِي زُمْرَتِهِمْ، وَ تَحْتَ لِواءِهِمْ، وَلا تُفَرِّقْ بَيْنَنا وَ بَيْنَهُمْ فِى الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ، يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ، السَّلامُ عَلَيْکَ لا جَعَلَهُ الله آخِرَ تَسْلِيمِى عَلَيْکَ».و پس از وداع با قبر رسول خدا 9 قبور ائمّه بقيع: را نيز زيارت كند و با آنان وداع نمايد و بگويد:«اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ اَئِمَّةَ الْهُدى وَ رَحْمَةُ الله وَ بَرَكاتُهُ، اَسْتَوْدِعُكُمُ الله وَ اَقْرَءُ عَلَيْكُمُ السَّلامَ، آمَنّا بِاللّهِ وَ بِالرَّسُولِ وَ بِما جِئْتُم بِهِ وَدَلَلْتُمْ عَلَيْهِ، اَللّهُمَّ فَاكتُبْنا مَعَ الشّاهِدينَ».و سپس مى‌گويد:«وَ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ زِيارَتِهِمْ بِرَحْمَتِکَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ، اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ الله وَ بَرَكاتُهُ».

كسى كه مى‌خواهد از مکه بيرون رود مستحب است طواف وداع بجا آورد و در هر شوطى حجرالأسود و ركن يمانى را ـ در صورت امكان ـ استلام نمايد و چون به مستجار رسد مستحباتی كه قبلاً براى آن مكان ذكر شد به‌جا آورد و آنچه خواهد دعا نمايد، بعداً حجرالأسود را استلام نموده و حمد و ثناى الهى نمايد و صلوات بر پيغمبر و آل او بفرستد و اين دعاء را بخواند:«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى محمد عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِيِّکَ وَ أَمüينِکَ وَ حَبüيبِکَ وَ نَجِيِّکَ وَ خِيَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ. أَللّهُمَّ كَما بَلَّغَ رِسالاتِکَ، وَ جاهَدَ فüي سَبüيلِکَ، وَ صَدَعَ بِأَمْرِکَ، وَ أُوذِىَ في جَنْبِکَ، وَ عَبَدَکَ حَتّى أَتاهُ اليَقينُ. أللّهُمَّ اقْلِبْني مُفلِحاً مُنْجِحاً مُسْتَجاباً لى، بِأَفْضَلِ مايَرْجِعُ بِهِ اَحَدٌ مِنْ وَفْدِکَ، مِنَ المَغْفِرَةِ وَ الْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوانِ وَ الْعافِيَةِ».و مستحب است وقت بيرون آمدن، از مقابل ركن شامى بيرون رود و از خداوند متعال توفيق مراجعت بطلبد و وقت بيرون رفتن معادل یک‌درهم خرما خريده و آن را به فقرا صدقه دهد.

1. مستحب است روز يازدهم و دوازدهم و سيزدهم را در منى بماند و حتّى براى طواف مستحب از منى بيرون نرود.2. تكبير گفتن در منى بعد از پانزده نماز و در غير منى بعد از ده نماز، كه اوّل آن‌ها نماز ظهر روز عيد است، مستحب مى‌باشد و بعضى آن را واجب دانسته‌اند و اولى در کیفیت تكبير اين است كه بگويد:«الله‌اکبر، الله‌اکبر لا اِلهَ الا الله، وَ الله‌اکبر، الله‌اکبر وَلِلّهِ الْحَمْدُ، الله‌اکبر عَلى ما هَدانا، الله‌اکبر عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهيمَةِ اْلأَنْعامِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما أبْلانا».1. مادام كه در منى اقامت دارد نمازهاى واجب و مستحب را، اگر ممكن است، در مسجد خيف به‌جا آورد. در حديثى از امام صادق (ع) مى‌خوانيم كه: «صد ركعت نماز در مسجد خيف، با هفتادسال عبادت برابر است و صد مرتبه «سُبْحانَ الله» برابر با ثواب بنده آزاد كردن است و صد مرتبه «لااِلهَ الا الله» برابر است با ثواب كسى كه احياء نفس كرده باشد و صد مرتبه «اَلْحَمْدُ لِلّهْ» در آن مكان برابر است با ثواب خِراج عراقين كه درراه خدا صدقه دهد».

آنچه از مستحبات كه در طواف عمره و نماز آن و سعى ذكر شد اينجا نيز جارى است و مستحب است در روز عيد قربان براى طواف حج بيايد و بر در مسجد بايستد و اين دعا را بخواند:«اَللّهُمَّ أَعِنِّي عَلى نُسُكِکَ، وَ سَلِّمْنِي لَهُ وَسَلِّمْهُ لِي. أَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ الْعَلِيلِ الذَّلِيلِ الْمُعْتَرِفِ بِذَنْبِهِ، أَنْ يَغْفِرَلِي ذُنُوبي، وَ أَنْ تُرْجِعَنِي بِحاجَتِي. اَللّهُمَّ إنِّي عَبْدُکَ، وَالْبَلَدُ بَلَدُکَ، وَالْبَيْتُ بَيْتُکَ، جِئْتُ أَطْلُبُ رَحْمَتَکَ، وَ أَؤُمُّ طاعَتَکَ، مُتَّبِعاً لاَِمْرِکَ، راضِياً بِقَدَرَکَ. أَسْأَلُکَ مَسْأَلَةَ الْمُضْطَرِّ اِلَيْکَ، الْمُطِيعِ لاَِمْرِکَ، الْمُشْفِقِ مِنْ عَذابِکَ، الْخائِفِ لِعُقُوبَتِکَ، أَنْ تُبَلِّغَنِي عَفْوَکَ، وَ تُجِيرَنِي مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِک».سپس اگر ممكن است نزد حجرالأسود بيايد و استلام و بوسه نمايد و اگر بوسيدن ممكن نشد دست بر حجر ماليده و دست خود را ببوسد و اگر آن‌هم ممكن نشد مقابل حجر ايستاده و تكبير بگويد، سپس آنچه در طواف عمره به‌جا آورده بود به‌جا آورد.

1. از طرف راست جلوى سر بتراشد و اين دعا را بخواند:«اللّهُمَّ أعْطِني بِكُلِّ شَعْرَةٍ نُوراً يَومَ الْقِيامَةِ».2. موى سرخود را در منى در خيمه خود دفن نمايد و بهتر است پس از حلق، از اطراف ريش و شارب خود گرفته و ناخن‌ها را نيز بگيرد.