رمی جمرات در شب توسط نائب
شخصى جهت رمى جمرات نایب شده است. آیا می‌تواند شبانه رمى نیابتى را انجام دهد؟ همچنین کسى که در تمام مناسک حج نایب شده و از ابتدا می‌دانسته که نمی‌تواند می‌کند، یا نمی‌تواند در روز رمی‌نماید، یا نسبت به رمى در روزکوتاهی می‌کند، حکمش چیست؟
نایب باید اعمال اختیارى حج را انجام دهد و اگر معذور باشد بنا بر احتیاط مستحب نمی‌تواند نایب شود. البتّه عذرهایى که به‌طور طبیعى گاه در حج پیش می‌آید مانع نیابت نیست و کسى که در رمى نایب شده باید در روز رمی کند، مسامحه و کوتاهى در رمى موجب بطلان نیابت نمی‌شود، هرچند در فرض سؤال جایز نیست.
نیابت زن معذور از رمی در روز
زنى كه روز دهم، يازدهم و دوازدهم قادر بر رمى جمرات نيست، ولى مى‌تواند شب‌ها رمى جمره نمايد و يا در روز سيزدهم قضاى هر سه روز را بجا آورد، آيا مى‌تواند نيابت كند؟
نيابت او صحيح است و بايد شب‌ها به‌جا روز رمى كند.
عدم صحت قرائت و نیابت تبرعی
آیا کسى که قرائتش درست نیست، می‌تواند تبرّعاً و به‌طور مجّانى، از طرف کسى که حج واجب بر عهده دارد نیابت کند؟ یا براى نیابت در حج یا عمره اجیر شود؟
نیابت چنین شخصى، هرچند تبرّعى باشد، بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست؛ مگر آن که بتواند قرائت خود را تصحیح کند.
نیابت کسی که قرائت او صحیح نیست
كسى كه قرائت نماز او صحيح نيست، آيا نيابت او براى حج صحيح است؟
اگر از قرائت صحيح معذور است، نيابت و احرام او بنا بر احتياط باطل است و اگر معذور نيست صحيح است، به‌شرط آن‌كه قرائت خود را درست كند؛ يعنى درصورتی‌که بتواند در خلال اين مدّت تا موقع نماز طواف، نمازش را كامل كند اجير شدن او مانعى ندارد.
نیت نائب نائب در قربانی
كسى كه حج نيابى انجام مى‌دهد اگر در قربانى، شخص ديگرى را وكيل كند، قربانى كننده، كه نايبِ نايب است، چگونه نيّت نمايد؟ آيا بايد نيّت كند كه به وكالت از سوى ميّت قربانى مى‌كنم، يا به وكالت از سوى نايب ميّت؟ و درهرصورت، آيا ذكر نام ميّت هم لازم است؟
بردن نام ميّت لازم نيست، بلكه كافى است نيّت كند كه آنچه را بر عهده نايب است انجام مى‌دهد.
شرط نیابت گرفتن در بعضی از اعمال توسط نائب
آيا نايب مى‌تواند شرط كند كه مثلاً براى طواف نساء يا عمل ديگرى كه نيابت بردار است، نايب بگيرد؟ آيا اين شرط نافذ است؟
اگر عذر دارد نمى‌تواند قبول كند؛ بلى در قربانى مى‌تواند ديگرى را نايب كند و شرط لازم نيست.
منظور از معذور نبودن نائب
معذور به چه كسى گفته مى‌شود؟ آيا كسى كه نمى‌تواند نماز طواف را صحيح بخواند، يا نمى‌تواند خودش رمى جمرات كند، يا نمى‌تواند قربانى نمايد و يا نمى‌تواند يكى ديگر از واجبات حج، اعم از اركان و غير اركان را انجام دهد معذور شمرده مى‌شود؟
هر كس نتواند اعمال اختيارى حج را انجام دهد معذور است و بنا بر احتياط مستحب نمى‌تواند نايب شود؛ ولى اگر در فراگرفتن اعمال حج يا نماز كوتاهى كرده باشد، نيابت او اشكال دارد؛ البتّه عذرهايى كه دراثناى حج پيش مى‌آيد مانع صحت نيابت نيست. همچنين اقدام شخص حاجى به قربانى در حال اختيار نيز شرط نيابت نمى‌باشد.
نائب شدن معذور
آیا کسی که معذور است می‌تواند نائب شود؟
كسى كه معذور از انجام صحيح بعضى از اعمال حج است، احتياط مستحب آن است كه اجير و نايب ديگرى نشود و اگر چنين شخصى، حتّى به‌صورت مجّانى، از سوى شخصى حج بجا آورد، اكتفا كردن به آن خلاف احتياط است، ولى عذرهايى كه در خود حج به‌طور تصادفى پيش مى‌آيد، مانند وقوف اضطرارى و امثال آن، مانع نيابت نيست.
اولویت حج نیابتی یا حج نفسی
شخصى طبق وصیت پدر، كه پول به‌حساب سازمان حج واريز كرده، به نيابت از وى به مکه آمده است، درحالی‌که خود نيز ازنظر مالى مستطيع بوده، ولى نام‌نویسی نكرده است. وظيفه او چيست؟ حج پدر را انجام دهد، يا حج خود را بجا آورد؟
اگر راه براى پسر باز نبوده و به خاطر نيابت از پدر موفّق به زيارت خانه خدا شده، بايد حج پدر را انجام دهد و نیابتش صحیح است البته اگر عمداً ثبت‌نام نکرده به خاطر كوتاهى كردن در اسم‌نویسی گناه كرده است.
وصیت به حج و استطاعت قبل از فرارسیدن نوبت حج نیابتی
پدری که به فرزند خود وصیت کرده بعد از فوتش برای او حج بجا آورد، اگر فرزند به نیابت از پدر ثبت‌نام کند اما تا قبل از این‌که نوبت حج فرارسد خودش مستطیع شود تکلیف او چیست؟
ابتدا باید حج پدر را که ثبت‌نام کرده نیابت کند و بعدازآن در سال بعد برای خودش حج بجا بیاورد.
تعارض حجی که میت وصیت کرده با استطاعت
مرحوم پدرم وصیت كرده كه پسر بزرگش به نيابت از او به مکه برود. من كه پسر بزرگ او هستم به‌وسیله ارث مستطيع شده‌ام، امّا تاکنون نتوانسته‌ام سهم خود را به پول تبديل كنم. آيا بااین‌حال مى‌توانم به نيابت از پدر حج بجا آورم؟
اگر امكان فروش سهم ارث و صرف قيمت آن در حج وجود دارد، شما مستطيع هستيد و بايد اوّل براى خودتان حج بجا آوريد، بعد براى پدر، مگر این‌که پدر در حال حيات خود پولى بدهد و شما را موظّف به انجام حج سازد، در اين صورت حج پدر مقدّم است.
