زکات در نُه مورد واجب میشود:1-گندم 2-جو 3-خرما 4-انگور(كشمش) 5-طلا 6-نقره 7-گوسفند 8-گاو 9-شتربنابراین اگر كسى مالك يكى از اين نُه چيز باشد با توجه به شرايط مندرج در رساله علمیّه، بايد مقدار معيّنى را در مصارف مشخصشده صرف كند، ولى مستحب است از سرمايه کسبوکار و تجارت نيز همهسال زكات بدهد، همچنين ساير غلات (غير از گندم و جو و خرما و كشمش) نيز زكات آن مستحب است.
پرداخت زکاتِ مالالتجاره مستحب است.
در زكات قصد قربت شرط است، يعنى بايد براى اطاعت فرمان خداوند متعال زكات بدهد و بايد در نيّت خود معيّن كند كه زكات مال است يا زكات فطره، ولى اگر زكات گندم و جو و اموال ديگرى بر او باشد لازم نيست معيّن كند چيزى را كه میدهد زكات كدام است.
حدّ مشخصى كه براى هر يك از موارد وجوب زكات در نظر گرفتهشده است.
زکات در لغت به معنای پاكى از آلودگى میباشد و در اصطلاح فقهی به مقدار معينى از اموال خاص انسآنکه بهشرط رسيدن به حدنصاب بايد در موارد مشخص خودمصرف شود گفته میشود.
صدقه واجب، زکات و کفارات را شامل میشود و صدقه مستحب هرگونه بخششی غیر از اینها را.
هرگاه كسى را وكيل كند كه زكات مال او را بدهد همين اندازه كه مالك نيت داشته باشد كافى است، خواه وكيل نيّت كند يا نه ولى اگر مالك نيّت زكات را نكرده بلكه وكالت در همهچیز به او داده بايد وكيل نيّت كند.
پاسخ اگر با پولى كه زكات آن را نداده ملكى بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام است و نمازش هم در آن بنا بر احتیاط واجب باطل است؛ همچنين است اگر به ذمّه بخرد امّا هنگام خريدن قصدش اين باشد از مالی که زكاتش را نپرداخته پول آن را بپردازد، بنابر احتياط واجب بايد از آن اجتناب كند.
اگرچند نفر باهم شريك باشند هرکدام سهمش به حدنصاب برسد بايد زكات را بدهد.
هرکدام آنها مانند مشابه آنچه زکات واجب دارد محاسبه میشود و در مورد درآمد نقدی، یکچهلم (دو و نيم درصد) است، مشروط بر اینکه بهاندازه نصاب نقدین رسیده باشد.
اگر مالك يا وكيل او بدون قصد قربت، زكات را به فقير دهد و پيش از آنکه مال از بین برود خود مالك نيت قربت كند، زكات حساب میشود.
اگرچه فلسفه تشریع زکات تعمیم دارد؛ ولیکن روایاتی وجود دارد که صریحاً زکات را منحصر به نُه مورد میکند و غیر آن را نفى مینماید.
