از برخی آيات قرآن، اين آثار فوق العاده زيانبار حسد در زندگى فردى و اجتماعى روشن مى شود: حسد دست برادر را به خون برادر آغشته مى‏ كند؛ انسان را از مشاهده حقّ باز مى دارد؛ فضاى جامعه را تيره و تار مى كند؛ رشته هاى محبّت را پاره مى نمايد؛ جهنّم سوزانى در دنيا براى كسانى كه به آن آلوده هستند، به وجود مى آورد.

به عنوان مثال در سوره مائده سخن از داستان فرزندان آدم است كه يكى بر ديگرى حسد برد و سرانجام دستش به خون برادر آغشته شد و نخستين قتل و جنايت در روى زمين صورت گرفت و سرآغازى براى جنايت هاى ديگر شد. در سوره یوسف نيز حسد آن قدر قوى و هولناك است كه برادران يوسف را وادار به كشتن برادر مى كند و سبب گناهان زياد ديگرى می شود؛ از جمله گفتن دروغ هاى مختلف براى كتمان جنايت خود و نسبت دادن پدر (حضرت یعقوب) به ضلالت و گمراهى و ... .

[گرچه حکمت موجود در سير داستان حضرت يوسف عليه السّلام اقتضاء آن را داشت که او همه آن مشکلات را از سر بگذارند، تا به جايگاهی برسد که رسالت الهی را محقّق کند؛ امّا] درسى كه اين آيات به ما مى ‏دهد، درس «حفظ اسرار» است، كه گاهى حتى در مقابل برادران نيز بايد عملى شود. هميشه در زندگى انسان اسرارى وجود دارد كه اگر فاش شود، ممكن است آينده او يا جامعه ‏اش را به خطر اندازد. خويشتن دارى در حفظ اين اسرار يكى از نشانه ‏هاى وسعت روح و قدرت‏ اراده است. چه بسيارند افرادى كه به خاطر ضعف در اين قسمت سرنوشت خويش و يا جامعه ‏اى را به خطر افكنده‏ اند!

درباره دلیل این تشبیه وجوهی قابل تصور است؛ از جمله اینکه بايستي حكم جعفر را نیز همچون برادان یوسف(ع) به خداوند واگذار نمود و درباره آنها سخني نگفت. یا اینکه او نيز مانند برادران يوسف(ع) توبه كرده است. ضمن اینکه این تشبيه، ناظر به اثبات خطا و گناه براى جعفر است و لذا هرگز نمى توان ادعا كرد اولاد انبيا و اوصيا همانند خود آنها از گناه معصوم اند.

خداوند قدرت بخشش مستقیم را دارد؛ امّا خود برای ایجاد امید و شایستگی بیشتر در شفاعت شونده جهت توبه و نیز برای ترفیع مقام توبه کننده و هر بنده ای شفاعت را جعل فرموده است. شفاعت در شکل صحیح که مد نظر قرآن و روایات می باشد، در عرض توبه نیست تا با وجود یکی، توجیهی برای عملکرد دیگری وجود نداشته باشد. بلکه شفاعت از طرف خود خداوند متعال به عنوان یکی از راه های توبه معرفی شده است تا شفاعت شونده امید بیشتری به بخشش خداوند پیدا کند. در واقع شفاعت بر محور دگرگونى موضع «شفاعت شونده» دور مى زند؛ يعنى شخص شفاعت شونده به کمک شفیع خود را در وضع مطلوبى قرار دهد كه شايسته و مستحق بخشودگى گردد و در مسیر کمال قرار گیرد. ضمن اینکه طبق برخی روایات شفاعت برای همه انسانها، اعم از گناه کار و نیکوکار مفید است و می تواند باعث افزایش مقام و عامل مؤثری در کمال باشد.