اراده الهی بر عبودیّت بندگان، اراده تشریعی است نه تکوینی. زیرا هدف از خلقت، عبادت و بندگی اجبارى نبوده است، بلکه عبادت توأم با اختیار است که ارزشمند است.
منظور از اراده تشریعی این است که خداوند برای هدایت انسان به مسیر عبودیت، به او «ارائه طريق» کرده است یعنی با وضع قوانین شرعی و بعثت انبیاء و ارسال رسل، راه عبودیت را به او نشان داده است.

«نبى» کسى است که وحى بر او نازل مى شود و آنچه را به وسیله وحى دریافت مى دارد چنان که مردم از او بخواهند در اختیار آنها مى گذارد.

«رسول» کسى است که علاوه بر دريافت وحي موظف به دعوت مردم به سوى خدا و ابلاغ فرمان اوست؛ «رسول»  موظف است در حوزه مأموریت خود به تلاش و کوشش بر خیزد و از هر وسیله اى براى دعوت مردم به سوى خدا و ابلاغ فرمان او استفاده کند، و براى یک انقلاب فرهنگى و فکرى و عقیدتى تلاش نماید.

«امام» کسى است که با تشکیل یک حکومت الهى و به دست آوردن قدرت هاى لازم، سعى مى کند احکام خدا را عملا اجرا و پیاده نماید و اگر هم نتواند رسماً تشکیل حکومت دهد تا آنجا که در توان دارد در اجراى احکام مى کوشد. به عبارت دیگر: وظیفه امام اجراى دستورات الهى است در حالى که وظیفه رسول ابلاغ این دستورات مى باشد. و باز به تعبیر دیگر: رسول «ارائه طریق» مى کند ولى امام «ایصال به مطلوب» مى نماید.

بسیارى از پیامبران مانند پیامبر اسلام (ص) تمام مقامات را داشتند، هم دریافت وحى مى کردند، هم تبلیغ فرمانهاى الهى، هم در تشکیل حکومت و اجراى احکام تلاش مى کردند و هم از طریق باطنى به تربیت نفوس مى پرداختند.

«هدایت تشریعى» به معنى ارائه طریق؛ بدون قید و شرط و جنبه عمومى و همگانى دارد، چنانکه در آیه 3 سوره دهر آمده: «إِنّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمّا شاکِراً وَ إِمّا کَفُوراً»، اما «هدایت تکوینى» به معنى گرفتن دست بندگان و حفظ و حمایت از آنها تا رساندن به ساحل نجات، هرگز بى قید و شرط نیست. اضلال نقطه مقابل هدایت  است و مخصوص گروهى است که اوصاف آنان در قرآن بیان گشته است.