زهد در لغت به معناى بى ميلى و بى رغبتى است. راغب اصفهانی مى نويسد: «زهيد به چيز اندك گفته مى شود و زاهد در چيزى، به معناى روى گردانى از آن است». در لسان العرب نیز آمده است: «زهد ضدّ شوق و رغبت است و زهادت در همه اشيا، به معناى‏ بى رغبتى به آنهاست».

زهد در اصطلاح فرهنگ اسلامى، به معناى عدم دلبستگى به ماديّات، زرق و برق ها، زر و زيورهاى دنيوى و اعتماد كامل به خداى اين نعمات است. در واقع، زاهد اسلامى به جاى آنكه دلبسته و اسير مواهب مادّى باشد، به خداى اين مواهب دلبسته و وابسته است و همين مسئله، سبب امتياز او از غير زاهدان است.

تقواي الهي آثار و بركات بي شماري دارد که يكي از آنها در آخرت عبور از پل «صراط» است. صراط پلى است بر دوزخ و در مسير بهشت كه آخرين گذرگاه آدمى است و نيكان و بدان همه بر آن وارد مى شوند؛ صالحان مانند برق از آن مى گذرند و به دروازه هاى بهشت مى رسند؛ ولى افراد بى ايمان و گنهكار، توان عبور از آن را ندارند و از روى آن، به جهنّم سقوط مى كنند. عبور از اين گذرگاه خطرناك كه تنها راه بهشت است بستگى به ايمان و عمل دارد و حتّى سرعت عبور از آن، متناسب با درجات تقوا و ايمان است.

شيخ حر عاملى كتابى موسوم به «الاثنى عشريه» در رد صوفيه نوشته و صدها روايت در مذمت آنها نقل كرده است. مثلا پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «روز قيامت بر پا نشود تا قومى از امتم به نام صوفيه برخيزند آنها بهره اى از دين من ندارند». در روايتى دیگر از لعن ملائكه بر اين گروه خبر داده است و باز فرمودند: «از ما نيست کسی که در نزد او از صوفيه ذكرى بشود، و به زبان و دل انكار ايشان ننمايد».

امام علي(ع) بعد از انتخاب عثمان به خلافت، شرط عدم مخالفت خود را با خليفه سوم چنين بيان مي نمايد: «به خدا سوگند! تا هنگامى كه اوضاع مسلمين رو به راه باشد [و عثمان راه سلامت را پيش گيرد] و تنها به من ستم شود، سكوت اختيار مى كنم». سپس مى افزايد: «من در برابر اين سكوت و مصلحت انديشى [اوّلاً:] اجر و پاداش الهى و فضل او را مى طلبم، [و ثانياً:] مى خواهم در برابر زر و زيورهايى كه شما به خاطر آن با يكديگر رقابت داريد، پارسايى ورزيده باشم».